Łukasz O.: Czy Pałac Kultury i Nauki powinien zostać zlikwidowany?

Ostatnio za sprawą wypowiedzi wicepremiera Piotra Glińskiego oraz ministra finansów Mateusza Morawieckiego wróciła sprawa likwidacji Pałacu Kultury i Nauki. Gmach z centrum Warszawy po raz kolejny stał się powodem żywiołowej dyskusji pomiędzy zwolennikami jego usunięcia a tymi, którzy uważają, że nadal powinien stanowić integralną część krajobrazu Śródmieścia. Obie strony sporu broniąc swoich racji, używają znacznie zróżnicowanych argumentów.

Zaprojektowany przez radzieckiego architekta Lwa Rudniewa najwyższy budynek w Polsce o długości całkowitej 237 metrów, dla wielu ludzi jest jedynie symbolem okrutnej stalinowskiej dyktatury. Niektórzy uważają, że jego socrealistyczna architektura kompletnie nie pasuje do otaczających ją wieżowców. Część sądzi, że monumentalny obiekt wręcz psuje estetykę dzielnicy a miejsce, które zajmuje – mogłoby zostać wykorzystane inaczej.

Są jednak tacy, dla których PKiN ma dużą wartość historyczną, a nawet sentymentalną. Twierdzą oni, że budowla powinna pozostać na swoim miejscu, ponieważ jest zabytkowa i została wzniesiona nie tylko przez Rosjan, lecz także przez Polaków. Inni z kolei przyznają, że ewentualna likwidacja socrealistycznego „cudu” byłaby zbyt kosztowna. Znaczny odsetek społeczeństwa traktuje pałac jak zwykły budynek użyteczności publicznej, a dla pozostałych jest on wizytówką stolicy oraz stanowi ciekawą atrakcję turystyczną.

Temat rodzi zapewne dużo więcej opinii, jednak nie sposób przytoczyć ich wszystkich.

Pałac Kultury i Nauki powstał w latach 1952–1955. Przy jego budowie pracowało prawie 10 tys. robotników. Mniej więcej połowa z nich przyjechała ze Związku Sowieckiego, pozostali pracownicy byli Polakami. Podczas robót zginęło kilkanaście osób. Według propagandy komunistycznej pałac postawiono „jako dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego”, a rzekomym pomysłodawcą całej inicjatywy był Józef Stalin. Jeszcze przed ukończeniem budowy tuż po śmierci dyktatora nadano mu nazwę Pałac Kultury i Nauki imienia Józefa Stalina. Imię i nazwisko ludobójcy zostało usunięte z nazwy dopiero po październiku 1956 roku w wyniku tzw. odwilży gomułkowskiej.

Kontrowersyjny „dar Stalina” został wykonany ze stali, żelbetu, ceramiki, wapienia, piaskowca, granitu i marmuru. Wewnątrz znajduje się 3288 pomieszczeń, których całkowita powierzchnia wynosi 123 084 m². Na samej górze zamontowane są anteny radiowe i telewizyjne. Kompleks mieści kina, teatry, muzea, szkoły, sale konferencyjne i bankietowe, basen oraz biura małych i średnich firm. Na 30 piętrze można skorzystać z tarasu widokowego. Personel PKiN liczy ponad 300 osób.

Aktualnie prawdopodobieństwo zburzenia lub rozebrania Pałacu Kultury i Nauki jest niewielkie. W roku 2007 został on bowiem wpisany do rejestru zabytków (można przypuszczać z jakiego powodu). Ponadto obecne władze Warszawy i tak by się na to nie zgodziły. Działająca na naszym terenie rosyjska agentura niewątpliwie robiłaby wszystko, aby potencjalne próby zakończyły się niepowodzeniem. Z całą pewnością wybuchłyby liczne protesty w obronie pałacu oraz dochodziłoby do prób zablokowania przedsięwzięcia.

Nie ulega wątpliwości, że zbudowanie Pałacu Kultury było policzkiem wymierzonym narodowi polskiemu przez Sowietów. Pokazem dominacji socjalistycznego imperium nad okupowanym krajem oraz wyrazem pogardy dla jego mieszkańców.

Pomimo iż, usunięcie PKiN byłoby ogromną, kosztowną, długą i skomplikowaną logistycznie operacją to jednak stanowiłoby kolejny ważny krok w walce z symbolami komunizmu w polskiej przestrzeni publicznej. Z tego powodu uważam, że Pałac Kultury i Nauki powinien zostać zlikwidowany lub przynajmniej przebudowany. Oczywiście wszystko powinno być poprzedzone ogólnonarodową dyskusją na ten temat lub być może nawet i referendum.

Skoro naród Polski dostał kiedyś ten nieszczęsny „podarunek”, to teraz niech sam zdecyduje co z nim zrobić.

Nic na siłę, lecz coś w tej sprawie w końcu uczynić trzeba.

Już najwyższy czas!

Łukasz O.