Wojciech Zaleski – jeden z głównych ideologów narodowego radykalizmu

Wojciech Zaleski wciąż jest jedną z mniej znanych postaci na mapie polskiego narodowego radykalizmu. O ile Jan Mosdorf czy Tadeusz Gluziński na trwale zagościli w świadomości współczesnych nacjonalistów, o tyle on i jego dorobek giną gdzieś w zakamarkach historii. Niesłusznie, gdyż postać tak nietuzinkowa i wybitna zasługuje na jej należyte upamiętnienie.

Wojciech Zaleski urodził się na Ukrainie 17 kwietnia 1906 roku. Studiował na Uniwersytecie Lwowskim i Uniwersytecie Jagielloński, uzyskując tytuł magistra w 1928 roku, a następnie w 1931 roku doktora praw ze specjalizacją w naukach ekonomicznych. W latach 1931 – 1933 był sekretarzem Komisji Ekonomicznej Stronnictwa Narodowego, z którego wystąpił w roku 1934. Zaleski był jednym z współzałożycieli Obozu Narodowo-Radykalnego, a jego podpis znalazł się pod słynną Deklaracją ONR z 14 kwietnia 1934 roku. Cieszący się wielkim autorytetem wśród młodych NR, był od tego momentu jednym z głównych ideologów i teoretyków gospodarczych Ruchu. W 1937 roku wydał głośną broszurę „Polska bez proletariatu”, która ukazała się w ramach Biblioteki Społeczno-Politycznej ONR „ABC”. Postulował w niej odrzucenie liberalizmu i socjalizmu, kapitalizmu i komunizmu, a więc tezy zbieżne z tym, co postulowali przedstawiciele korporacjonizmu i dystrybucjonizmu.

Nie opieramy naszego programu na papierowych formułkach, ale z jednej strony na znajomości potrzeb gospodarczych i stanu gospodarczego Polski. Z drugiej strony na zasadach naszego chrześcijańskiego poglądu na świat. Opierając się o te założenia damy Narodowi całkowite władanie nad życiem gospodarczym, każdemu Polakowi możliwość zaspokojenia swych potrzeb, a państwu siłę zbrojną, zdolną urzeczywistnienia woli Narodu i zabezpieczenia warunków rozwoju. Nie uznajemy tzw. doktrynerstwa czyli bezmyślnej wiary w takie czy inne nauki ludzkie, będące przekleństwem ludzkości. Najlepszym przykładem takiego doktrynerstwa mogą być komuniści. Dla rozstrzygnięcia wszelkich wątpliwości mają oni zawsze tylko jedno źródło wiedzy: pisma Mordechaja Marksa.

Zarówno zwolennicy ustroju kapitalistycznego, jak i czciciele bożków Mordechaja Marksa, Lenina i Stalina uważają, ze celem gospodarki jest dążenie do zdobycia jak największego bogactwa kosztem jak najmniejszego wysiłku. Takie poglądy stawiają człowieka na jednym poziomie ze zwierzęciem.

Z socjalizmem nigdy nas nic nie łączyło. Ale także nic nie łączy z ustrojem kapitalistycznym, w któ­rym prawa moralności i prawa człowieka przekreśla się dla garstki ludzi bez skrupułów.

We wspomnianym opracowaniu Zaleski duży nacisk kładzie na powstanie Nowego Człowieka, wpisując się w to, co postulowali inni wielcy reprezentacji rewolucyjnego nacjonalizmu z Europy – Corneliu Codreanu czy Jose Antonio. Swoje tezy rozwijał następnie na łamach narodowo-radykalnych pism „ABC” i „Nowy Ład”.

Wybuch wojny i okupacja sprawiają, iż Wojciech Zaleski, podobnie jak wszyscy polscy nacjonaliści, angażuje się w działalność ruchu oporu. Zostaje członkiem organizacji „Pobudka”, która w 1941 roku razem z innymi tworzy Konfederację Narodu. Zostaje szefem Wydziału Programowego KN. W 1942 roku w Wydawnictwie Konfederacji Narodu publikuje pod pseudonimem „Mieczysław z Głogowa” broszurę „Siła gospodarcza Polski Nowej”. Na kilkudziesięciu stronach, w duchu Trzeciej Pozycji i uniwersalizmu, kreśli wizję ustroju przyszłej Polski i wielkiego obszaru gospodarczego – Imperium Słowiańskiego.

Po wojnie, w obawie przed komunistycznym terrorem, opuścił kraj. W 1946 roku powołany został na stanowisko docenta historii gospodarczej na uniwersytecie uchodźczym UNRRA w Monachium. Wykłady musiał przerwać z powodu choroby, która zmusiła go do trzyletniego pobytu w sanatorium. W 1951 roku przeniósł się do Paryża, od 1954 roku był współpracownikiem, a od 1955 kierownikiem polskiej sekcji Radio Nacional de Espana w Madrycie.

Wojciech Zaleski zmarł 23 października 1961 roku w Madrycie.

Po 1989 roku jako pierwsze „Polskę bez proletariatu” i „Siłę gospodarczą Polski Nowej” wydało Narodowe Odrodzenie Polski, a postać Wojciecha Zaleskiego przybliżał magazyn „Szczerbiec”. Wcześniej, w okresie komunistycznej dyktatury, wydawnictwo NOP „Jestem Polakiem”, wydało najważniejszą książkę, opus magnum Wojciecha Zaleskiego pt. „Tysiąc lat naszej wspólnoty. Społeczne i gospodarcze dzieje narodu polskiego w zarysie„. W 2014 roku w ramach „Biblioteki Szczerbca” pojawiło się na rynku opracowanie „Narodowy Program Gospodarczy”, będące kompilacją myśli gospodarczej tego wybitnego nacjonalisty.

Wojciech Trojanowski

Wojciech Zaleski: Narodowo-radykalny plan naprawy

Wojciech Zaleski: Uspołecznienie przedsiębiorstw