Przemoc i seks – nieznane historie świętych katolickich i ich nawrócenie

Wydana przez wydawnictwo Esprit publikacja Thomasa J. Craughwella „Święci nie-święci. O nicponiach, rzezimieszkach, oszustach i wyznawcach szatana, którzy jednak zostali świętymi” to pełna optymizmu książka. Pozycja ukazująca że Bóg może z najgorszego rynsztoka powołać podłego drania do świętości.

Na kartach „”Świętych nie-świętych…” czytelnicy poznają dzieje świętych: ewangelisty Mateusza, Dyzmy, Kaliksta, Hipolita, Krzysztofa, Pelagii, Genezjusza, Mojżesza Egipskiego, Augustyna, Alipiusza, Patryka, Marii Egipcjanki, Kolumbana, Olgi, Włodzimierza, Olafa, Tomasza Becketta, Franciszka z Asyżu, Małgorzaty z Cortony, Ignacego Loyoli, Jana Bożego, Kamila de Lellis, Filipa Howarda, Piotra Claver. Autor opisał w swej pracy też życie błogosławionych: Idziego, Anieli z Foligno, Mateusza Talbot. Życiorysy nawróconych grzeszników uzupełnione są niezwykle ciekawymi opisami realiów historycznych w których żyli.

Święty Mateusz wyzyskiwał ludzi i kolaborował z okupantem jako poborca podatków (jak trafnie ujął to autor „pełnił usankcjonowane przez państwo złodziejstwo”). Powołany przez Jezusa w jednej chwili porzucił swój niecny żywot.

Dobry łotr ukrzyżowany z Jezusem, święty Dyzma, znany jest z apokryfów i tradycji (jest to bardzo częste źródło naszej wiedzy o świętych). Według apokryfów święty Dyzma niedopuścił do obrabowania małego Jezusa, a po swej śmierci na krzyżu poprzedził nadejście Jezusa do piekieł (skąd Jezus wywiódł sprawiedliwych czekające na zbawienie). Losy świętego Dyzmy warto pamiętać czytając i interpretując wspaniałą powieść polskiego narodowca Tadeusza Dołęgi Mostowicza „Kariera Nikodema Dyzmy”.

Postać świętego Kaliksta znana jest z wielu źródeł historycznych. Święty został zamordowany w 222 roku. Swoją drogę do świętości rozpoczął defraudując pieniądze z banku dla chrześcijan. Zdefraudowane pieniądze powierzył żydom, a ci go oszukali. Zdesperowany Kalikst wszczął burdę w synagodze i trafił karnie do kopalni. Cudownie wyzwolony, został duchownym, i papieżem. Jako papież swym miłosierdziem wkurzył brawarystę Hipolita który by „ratować” kościół został antypapieżem. Kalikst zakończył swój żywot śmiercią męczeńską.

Święty Hipolit był pierwszym antypapieżem (autor w swej książce dość dokładnie, opisując żywot świętego, opisał dzieje antypapieży w średniowieczu i współcześnie – niektórych z nich popierali święci np. Katarzyna ze Sienny i Wincent Ferry). Za swego życia w imię rygoryzmu religijnego zwalczał czterech papieży. Sam zginął śmiercią męczeńską.

Jeden z najbardziej znanych świętych, patron kierowców, święty Krzysztof, zginął jako męczennik w 250 roku (co dokładnie opisują źródła historyczne). Jego życie znamy z legend. Krzysztof był mężem o ogromnej sile. Szukając równie silnego przywódcy oddał się szatanowi. Gdy okazało się że szatan jest słabszy od Chrystusa został chrześcijaninem. Przez swe życie służył ludziom przenosząc ich rzez rwącą rzekę.

Żyjąca w V wieku święta Pelagia przed swoim nawróceniem była rozpustną aktorką wyniszczającą swoich adoratorów.

Męczennik święty Genezjusz był przed nawróceniem popularnym aktorem w Rzymie. Teatr rzymski podówczas był plugastwem do którego dąży nasza popkultura. Spektakle łączyły w sobie pornografie i makabryczne efekty specjalne polegające na autentycznym mordowaniu i torturowaniu dublera. Genezjusz był niezwykle popularnym komikiem. Podczas swoich przedstawień szkalował chrześcijan. Do chwili gdy napełnił go Duch Święty. Od epifanii Genezjusz stał się świadkiem chrześcijaństwa za co zamordowali go poganie.

Święty Mojżesz Etiopski żyjący od 330 do 405 roku był zbiegłym niewolnikiem który został przywódcą grupy przestępczej. Uciekając przed pościgiem trafił do pustelni gdzie się nawrócił. Jako mnich z ogromnym wysiłkiem poskramiał swoją agresje i popęd seksualny.

Jeden z najwybitniejszych teologów i filozofów chrześcijańskich święty Augustyn żył w latach 354-430. Swoje losy opisał w „Wyznaniach” będących doskonałą relacją z Rzymu przed jego upadkiem. Ojciec świętego był obywatelem Rzymu, matka Berberyjką. Rodzice kochali syna. Augustyn podczas studiów w Kartaginie mieszkał z konkubiną i miał z nią syna. Przyszły święty żył w czasach kiedy chrześcijaństwo nie było prześladowane i funkcjonowało jako jedna z wielu religii Rzymu. W młodości był wyznawcą manicheizmu. Nawrócił się pod wpływem kazań świętego Ambrożego i lektury Cycerona. Został kapłanem, biskupem i jednym z najważniejszych chrześcijańskich teologów.

Żyjący w latach 360-429 święty Alipjusz był fanatycznym miłośnikiem oglądania krwawych walk, jednej z popularnych rozrywek Rzymian. Nawróciły się dzięki kazaniom świętego Ambrożego.

Patron Irlandii święty Patryk żył w latach 390-461. Do Irlandii pierwszy raz przybył jako niewolnik (podobnie jak on, niewolnikami nawracającymi całe kraje był święty Frumentiusem, a w Gruzji święta Nina). Drugi raz jako misjonarz by ją nawrócić.

Święta Maria Egipcjanka żyjąca w latach 344-421 jako nastolatka uciekła z domu w Egipcie do Aleksandrii by w metropolii żyć w rozpuście. Seks traktowała jako styl życia, nie jako zawód (nie prostytuowała się). Szczególnie lubowała się w deprawowaniu nieletnich chłopców. Kiedyś wybrała się z pielgrzymami do Jerozolimy, w czasie drogi wszystkich uwiodła. Gdy dotarła do Jerozolimy chciała zwiedzić kościół Grobu Pańskiego. Niewidzialna siła nie pozwoliła jej wejść do środka. To traumatyczne zdarzenie było początkiem jej nawrócenia.

Święty Kolumban żyjący od 521 do 597 roku był Irlandczykiem. Jako mnich doprowadził do rokoszu przeciw królowi. Za karę zesłany na misje do Szkocji, gdzie nawrócił Szkotów.

Święta Olga żyła w latach 879-960. Była księżną Rusi i pochodziła z rodu Wikingów. Jako wdowa poleciła zamordować setki zalotników i ich sług, chcących przez małżeństwo odebrać jej władze. W trakcie podróży do Konstantynopola nawróciła się i rozpoczęła ewangelizacje Rusi.

Wnuk świętej Olgi święty Włodzimierz żył od 966 roku do 1015 roku. Jego ojciec Świętosław powrócił do pogaństwa. Włodzimierz był nieślubnym synem Świętosława. Gdy po ojcu władze przejął syn ślubny, Włodzimierz go obalił dzięki pomocy Wikingów. Jako nowy władca miał 7 żon i 800 konkubin. Czcił pogańskie bóstwa, składał ofiary z ludzi (głównie z chrześcijan). Wsparł militarnie cesarza Bizancjum i by ożenić się z córką cesarza ochrzcił się. Wbrew sceptykom jego nawrócenie było szczere. Oddalił harem, nawrócił elity i poddanych.

Żyjący od 995 do 1030 Święty Olaf był jednym z wikingów. Wikingowie byli wówczas władcami Skandynawii, Anglii, części Irlandii i Rusią Kijowską. Grabili Irlandię, Galię i Italię. Olaf w Normandii został chrześcijaninem. Po powrocie do Norwegii obalił króla, narzucił chrześcijaństwo i był okrutnym władcą. Nawracał siłą, opornych pogan zabijał.

Święty Tomasz Becket (1120-1170) urodził się w Londynie w rodzinie normandzkich kupców. Dzięki swemu wykształceniu, pracy w kurii arcybiskupiej a potem na dworze króla, prowadził światowe życie. Nominowany przez króla na arcybiskupa, przyjął święcenia i się nawrócił. Będąc duchownym wszedł w spór z królem broniąc niezależności kościoła od monarchii. Z zemsty stronnicy króla zamordowali świętego.

Żyjący w latach 1182-1226 święty Franciszek z Asyżu pochodził z klasy średniej chcącej obalić feudalizm i wprowadzić republikę. Swój żywot utracjusza zakończył walką w wojnie domowej miedzy arystokracją a republikanami. Po jednej z bitew trafił do więzienia, rok przesiedział w lochu. Więzienie go odmieniło. Zaczął wspierać biednych. By zyskać pieniądze okradł własnego ojca, pieniądze z skradzionych ojcu rzeczy oddał na kościół (sąd biskupi nakazał zwrot tych pieniędzy). Franciszek został żebrakiem i zaczął żyć w całkowitym ubóstwie. Poświecenie dla biednych zyskało mu licznych zwolenników. Bóg pobłogosławił go stygmatami.

Błogosławiony Idzi żył w latach 1185-1265. Wymuszono na nim by został duchownym. Jako duchowny parał się czarną magią i alchemią. Zaprzedał swoją dusze diabłu. Po nawróceniu Maryja zwróciła mu cyrograf.

Święta Małgorzata z Cortony żyła w latach 1246-1297. Urodziła się w rodzinie chłopskiej, po śmierci matki stała się ofiarą okrutnej macochy. Jako trzynastolatka została kochanką 16 letniego syna barona. Żyła z nim 9 lat w konkubinacie. Po tragicznej śmierci konkubenta przeżyła nawrócenie. Powróciła z dzieckiem do domu ojca. Bardzo spektakularne formy pokuty wywołały irytacje jej ojca. Ojciec wypędził ją z domu. Uzyskała wsparcie Franciszkanów. Została zakonnicą. Prowadziła ciężką walkę ze swoimi pokusami seksualnymi.

Błogosławiona Aniela z Foligno żyła w latach 1248-1309. Była przedstawicielką nowej klasy średniej z ambicjami. Żyła w czasach kiedy rewolucja społeczna wytworzyła nowy typ pobożności, egalitarny i emocjonalny, owocujący licznymi prywatnymi objawieniami wśród kobiet z ludu. Jej nawrócenie było stopniowe, niewątpliwą przeszkodą był jej wstrętny charakter.

Żyjący w latach 1491-1556 święty Ignacy Loyola w młodości chciał być rycerzem i zyskać sławę. Jego starszy brat zginą podczas wyprawy z Kolumbem. Ignacy ranny podczas rekonkwisty czytał pobożne lektury które stały się powodem jego nawrócenia.

Święty Jan Boży (żyjący w latach 1495-1550) po traumatycznych wydarzeniach z dzieciństwa był przez pewien czas żołnierzem (kiepskim). Po opuszczeniu armii prowadził sklep z książkami i pobożnymi obrazkami. Nawrócił się pod wpływem kazań Jana z Avil. Ostatecznie stworzył szpital (czyli dom pomocy dla ubogich). Podobnie święty Kamil de Lellis (1550-1614) który był kondotierem po nawróceniu prowadził a później stworzył szpital.

Panujący w XVI wiecznej Anglii król Henryk VIII odrzucił zwierzchnictwo papieża i ogłosił się głową kościoła. Kościół anglikański zachował msze, siedem sakramentów i celibat księży. Król katolików wiernych Rzymowi prześladował. Polecił zamordowanie między innymi świętego Tomasza More, świętego Jana Fishera i kartuzjańskich męczenników. Protestancka tyrania karała śmiercią za zdradę. Za zdradę uznawano: nazwanie monarchy heretykiem, dyskusje kto jest prawowitym sukcesorem korony, wwożenie do Anglii papieskich dokumentów, powrót katolickiego duchownego do Anglii, pomoc katolickiemu duchownemu. Karą śmierci za rzekomą zdradę była bardzo rozbudowana. Najpierw ofiarę wieszanie, po czym przerywanie wieszania. Niedoszłemu wisielcowi obcinano genitalia, wycinano serce. Zwłoki ćwiartowano i wystawianie ich na widok publiczny. Więzieniem karano katolików za: udział we mszy, przyjęcie sakramentów, próby wysyłania dzieci do katolickich szkół na kontynencie, chrzczenie dzieci. Księży katolickich więziono i torturowano by wydobyć zeznania o tym kto jest katolikiem. Katolików karano też finansowo za nie uczestniczenie w anglikańskich nabożeństwach, kary finansowe prowadziły do bankructwa. Zabór całego majątku groził za przemyt katolickich dewocjonaliów. Jedną z ofiar antykatolickich represji był żyjący w latach 1557-1595 święty Filip Howard. Święty Filip pochodził z starej arystokracji. W wieku 12 lat zawarł ślub, w wieku 15 rozpoczął studia na uniwersytecie. Żył niemoralnie i rozrzutnie. Impulsem jego nawrócenia była przegrana przez protestantów debata teologiczna z jezuitą świętym Edmundem Campion. Za próbę ucieczki z protestanckiej Anglii był więziony. Zmarł nieodzyskująca wolności.

Kościół zawsze stawał po stronie uciśnionych w tym i niewolników. Do XII wieku niewolnictwo zanikło w Europie. W XV wieku w wyniku odkryć geograficznych nastąpiła recydywa niewolnictwa. Papież Eugeniusz IV obłożył ekskomuniką posiadaczy niewolników. Papież Paweł III w encyklice Pastorale Officium uznał wszystkich dzikich za ludzi i zakazał niewolnictwa. Jednym z księży sprzeciwiających się niewolnictwu był święty Piotr Claver żyjący w latach 1580-1654. Był on jezuitą. Podczas misji na wyspach Karaibskich pomagał niewolnikom. Za co był prześladowany przez białych.

Błogosławiony Mateusz Talbot żył w latach 1856-1925 do chwili swego nawrócenia był alkoholikiem i złodziejem.

Praca Thomasa J. Craughwella jest ogromnie interesująca. Wzbogacająca wiedzę i ubogaca duchowo. Zawiera, prócz zazwyczaj nie znanych wiernym faktów o świętych i rzeczywistości ich czasów, uniwersalną prawdę że każdy kto odpowie pozytywnie Bogu ma możliwość nawrócenia i zbawienia. Opisuje losy kilku spośród ponad 40.000 świętych pańskich.

Jan Bodakowski