AR: Faszyzm włoski a kwestie rasowe

Jak kwestia rasowa zajmowała nadrzędną pozycję w ideologii nazistowskiej a także wyznaczała kierunek polityki III Rzeszy, tak włoscy faszyści odrzucali rasizm biologiczny dążąc do budowy nowego Imperium Włoskiego w myśl nawiązującą do spuścizny Imperium Romanum („Senat i lud rzymski”). Faszystowska wizja budowy nowego imperium zaczynała się od kroku „unifikacji wszystkich Włochów” w myśl wcześniejszego ruchu irredentismo[1]. W momencie kiedy po dojściu Hitlera do władzy zaczęto wydawać coraz więcej ustaw rasowych, przez szesnaście lat rządów Mussoliniego nie wydano ani jednej podobnej ustawy na terenie faszystowskich Włoch i jej kolonii.

Włosi posiadający następujące kolonie zamorskie (w kolejności uzyskania); Erytrea, we Wschodniej Afryce; potem Libia, Somalia, i Etiopia, rozumieli potrzebę budowy nowego imperium ze wszystkimi jego mieszkańcami bez względu na przynależność rasową[2]. Mieszkańcy kolonii byli poddawani intensywnej Italianziacji a także składali przysięgę na wierność il Duce[3]. Afrykańczycy i Arabowie mogli swobodnie służyć m.in. w oddziałach militarnych włoskiej MVSN; „Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale” („Ochotnicza Milicja Narodowego Bezpieczeństwa”)[4]. W Afryce na terenie kolonii Włoskich (Włoska Afryka Północna i Włoska Afryka Wschodnia), sformowano siedem legionów MVSN;

* I Legion – Addis Ababa, Etiopia
* II Legion – Asmara, Erytrea
* III Legion – Gondar, Etiopia
* IV Legion – Massawa, Erytrea
* V Legion – Mogadishu, Somaliland
* VI Legion – Jimma, Etiopia
* VII Legion – Dessie, Etiopia

Powyższe „legiony” zostały w późniejszym czasie zreorganizowane w Dywizje Afrykańską która to była dywizją piechoty w ramach Armii Włoskiej; Dywizja Afrykańska została kompletnie zniszczona podczas walk w Afryce w czasie II Wojny Światowej.

Erytrejscy chłopcy składają przysięgę na wierność i lojalność Opera Nazionale Balilla

Muzułmanie byli członkami Włoskiej Partii Faszystowskiej poprzez „Associazione Musulmana del Littorio” („Muzułmańskie Stowarzyszenie Liktora”)[5]. Stowarzyszenie głównie operowało na terenie Libii[6]. Podczas kolejnej wizyty Mussoliniego w Libii, w marcu 1937 roku, il Duce odwiedził m.in. Cyrenajkę (którą to uważał za bardzo ważne rzymskie terytorium w przeszłości), a także Cyrenę. Szesnastego marca, kończąc swoją wizytę w Libii, podczas wjazdu do Tripoli, Mussoliniego powitały oddziały libijskie a także „Gioventù Araba del Littorio” („Arabska Młodzież Liktora”), które to odśpiewały w języku arabskim Giovinezzę a także „…Rzymu synami jesteśmy, starożytnymi legionistami.” Na koniec wizyty, podczas ceremonii „jedności pomiędzy Libią a państwem Włoskim”, Berberyjski przywódca, Yusuf Cherbisc, obdarował Mussoliniego starożytnym artefaktem Jemeńskim – Mieczem Islamu z dedykacją słowną: „W imieniu żołnierzy a także Muzułmanów Libii, dumnych z bycia synami faszystowskich Włoch”[7]..

Sytuacja Żydów Włoskich pod rządami Mussoliniego zmieniała się stopniowo od wzrostu negatywnych wpływów Hitlera na politykę i poglądy osobiste il Duce. Do późnych lat 30-tych dwudziestego wieku, mniejszość Żydowska we Włoszech nie miała się czego obawiać; słowami Mussoliniego: „Żydzi Włoscy żyją tu od czasów Królów Rzymu” (odniesienie do Benè Romì) a także iż owi [Żydzi - przyp.] „powinni pozostać nienaruszeni”[8]. Żydzi byli także członkami Partii Faszystowskiej a kilku zajmowało prominentne pozycje w rządzie Mussoliniego jak np. minister Ettore Ovazza który w 1935 roku ufundował gazetę dla faszystowskich Żydów La Nostra Bandiera[9].

W 1932 roku, ukazała się „Doktryna faszyzmu” Mussoliniego. Il Duce pisał w niej na temat ras:

„Nie rasa, ani geograficznie określony region, ale to ludzie historycznie zachowywali własne istnienie; wielu różnych zjednoczonych w idei i napojonych wolą życia, wolą siły, samoświadomości, charakteru.”[10]

Kiedy w 1933 roku, Niemiecko-Żydowski reporter, Emil Ludwig, zapytał Mussoliniego o jego pogląd na kwestie rasy, il Duce odpowiedział:

„Rasa? To jest uczucie, a nie rzeczywistość: dziewięćdziesiąt-pięć procent, co najmniej, to uczucie. Nic mnie nigdy nie przekona do tego, że czyste biologicznie rasy nadal istnieją. Wystarczająco zabawne, nikt kto głosił „szlachetność” rasy Teutońskiej nie był sam Teutonem. Gobineau był Francuzem, Chamberlain, Anglikiem; Woltmann, Żydem; Lapouge, kolejny Francuz. (…) Duma narodowa nie potrzebuje lekarstwa w kwestiach rasy.”[11]

Podczas przemowy w 1934 roku do tysięcy Włochów w Bari, Mussolini stwierdził na temat Niemieckiego rasizmu (była to także odpowiedź na obwieszczenie wyników badań eugeniki nazistowskiej po których stwierdzono ze „Włosi są rasą pół-negroidalną”):

„Trzydzieści wieków historii pozwalam nam patrzeć z wielką żałością na niektóre doktryny które są wykładane za Alpami przez tych których potomkowie byli analfabetami kiedy Rzym miał Cezara, Wirgiliusza i Augusta.”[12]

Pod koniec lat 30-tych pod wpływem Niemiec nazistowskich faszyzm został uzupełniony o ideę antysemicką i rasistowską[13]. Nowe koncepcje zostały przeszczepione na grunt włoski za sprawą „Manifestu Rasy” („Manifesto della razza”) z 14 lipca 1938r. Wynikało z niego, czysto biologiczne pojęcie rasy, jako tworu pozareligijnego i pozafilozoficznego. W związku z tym Włosi różnią się od innych narodów nie tylko językiem, kulturą, historią, ale także wyglądem i przynależnością do rasy aryjskiej o cechach nordyckich. Dokument (będący praktycznie kopią Ustaw norymberskich[14]) podkreślał odróżnienie Europejczyków zachodnich od wschodnich oraz Afrykanów i Żydów, którzy tworzą ludność niezasymilowaną pochodzenia pozaeuropejskiego. Włoscy Żydzi zostali pozbawieni obywatelstwa a także zabroniono im pełnić ważnych funkcji państwowych. Teoria rasistowska była wyraźną ingerencją nazizmu w doktrynę faszystowską gdzie owa ingerencja spotkała się z wielkim rozczarowaniem i żalem pośród większości włoskiego społeczeństwa a także samych faszystów, stan sytuacji oddaje list wysłany przez Papieża Piusa XII do Mussoliniego (w którym to papież protestuje przeciwko nowo wprowadzonym prawom rasowym)[15] a także wypowiedź samego il Duce z sierpnia 1939:

„Zdaję sobie sprawę i wszyscy to mi mówią, że nasz kraj nie chce mieć nic wspólnego z Niemcami.”[16]

Jakkolwiek ustawa rasowa wstrząsnęła środowiskiem faszystów Włoskich, tak dziś uważa się iż Mussolini zgodził się na wydanie owego dokumentu kierując się przy tym chłodną kalkulacją, było to posunięcie czysto taktyczne aby polepszyć (nadszarpnięte) relacje pomiędzy faszystowskimi Włochami a nazistowskimi Niemcami (ważnym partnerem gospodarczo-militarnym). W grudniu 1943 roku, Mussolini wyspowiadał się Bruno Spampanato co pozwala przypuszczać iż do końca życia żałował „Manifestu Rasy”:

„Manifest Rasy mógł zostać uniknięty. Owy zajmował się zawiłą nauką kilku nauczycieli i dziennikarzy, skrupulatny Niemiecki esej przetłumaczony na zły Włoski. Daleki światopoglądowo od tego co mówiłem, pisałem i podpisywałem w tym temacie. Sugeruję abyś sprawdził stare numery Il Popolo d’Italia. Z tego powodu jestem daleki od akceptacji mitu (Alfreda) Rosenberga.”[17]

AR

Przypisy:

[1] Bartoli, Matteo. Le parlate italiane della Venezia Giulia e della Dalmazia. p.46

[2] Copinger, Stewart. The rise and fall of Western colonialism. F.A.Praeger.

[3] Mussolini’s Cultural Revolution: Fascist or Nationalist? http://jch.sagepub.com/content/7/3/115

[4] Philip S. Jowett, Stephen Andrew, The Italian Army 1940-45 (2): Africa 1940-43, ISBN 1855328658.

[5] Claudio G. Segrè, Italo Balbo a fascist life: a Fascist life. University of California Press, ISBN 0520071999.

[6] Roland Satri, The Ax Within: Italian Fascism in Action, New York 1974, s. 190.

[7] Michael L. Galaty, Charles Watkinson, Archaeology under dictatorship, s. 85, ISBN 0306485087.

[8] Hollander, Ethan J, Italian Fascism and the Jews, University of California http://weber.ucsd.edu/~ejhollan/Haaretz%20-%20Ital%20fascism%20-%20English.PDF

[9] The Italian Holocaust: The Story of an Assimilated Jewish Community http://www.acjna.org/acjna/articles_detail.aspx?id=300

[10] E. Ludwig, Talks with Mussolini, London, Allen and Unwin, 1932, s. 75

[11] Gillette, Aaron (2002), Racial Theories in Fascist Italy, Routledge, s. 44, ISBN 041525292X

[12] Institute of Jewish Affairs (2007), Hitler’s ten-year war on the Jews, Kessinger Publishing, s. 283, ISBN 1432599429

[13] W. Kozub, Podstawy ideologiczne włoskiego faszyzmu w Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 366, Wrocław 1977, s. 58.

[14] Paxton, Robert (2004), The Anatomy of Fascism, New York City: Alfred A. Knopf, ISBN 1-4000-4094-9.

[15] Mussolini and the Roman Catholic Church http://www.historylearningsite.co.uk/mussolini_roman_catholic.htm

[16] Dziennik Galeazzo Ciano z sierpnia 1939

[17] Gillette, Aaron (2002), Racial Theories in Fascist Italy, Routledge, s. 95, ISBN 041525292X

[18] Por. Fascist Italy. The Corner http://www.thecorner.org/hist/total/f-italy.htm

[19] Candeloro Giorgio, Storia dell’Italia Moderna, Feltrinelli 1981

[20] Del Bocca Angelo, Rohat Giorgio, I gas di Mussolini, 1996 Editori Riuniti, ISBN 88-359-4091-5

[21] http://www.corbisimages.com/Enlargement/Enlargement.aspx?id=BE060344&ext=1