Siergiej Jesienin – „Spowiedź chuligana” i „List do matki”

W ramach cyklu „Poezja na Nacjonalista.pl” prezentujemy 2 wiersze wybitnego rosyjskiego twórcy – „Spowiedź chuligana” i „List do matki”. Siergiej Jesienin w twórczości łączył wątki rosyjskiej tradycji ludowej z mitologią Greków oraz gloryfikacją zwykłego, chłopskiego życia. Z czasem w jego wierszach coraz częściej pojawiały się wątki katastrofizmu, wyobcowania współczesnego człowieka, żalu za dawną Rosją. Coraz silniejsze były też motywy anarchicznego buntu i pesymizmu.

***

„Spowiedź chuligana”

Nie każdy mógł się wysłowić

Nie każdemu dane jest jabłkiem

Spadać na cudze kolana.

Oto jest największa na świecie spowiedź –

Spowiedź chuligana.

Ja umyślnie się nigdy nie czeszę

I głowę noszę w wietrze rozchwianą jak świeca.

Waszych dusz bezsilną jesień

Przyjemnie mi w ciemnościach wam oświecać.

Przyjemnie mi, kiedy przekleństwa kamień

Dosięga mnie jak grad i chce mnie zwalić z nóg.

Ja tylko mocniej ściskam znów rękami

Rozkołysanych włosów moich stóg.

Jak dobrze wtedy wspominać tak ukradkiem

Zarosły staw i olchy skrzyp pod deszczem,

Że gdzieś w dalekiej wsi są ojciec mój i matka,

Co gwiżdżą na najlepsze moje wiersze.

Dla których drogim był jak ciało i jak łan,

Jak wietrzyk, co od pól wiosennych rankiem mży,

Oni by przyszli zadźgać was widłami

Za każdy wasz rzucony we mnie krzyk.

Biedni, biedni wieśniacy!

Już was lata zgarbiły żałośniej,

Zawsze jeszcze ryjecie się w ziemi jak kret.

O, gdybyście zrozumieli,

Że syn wasz jest w Rosji

Największym poetą!

Małoście to o życie jego kiedyś nadrżeli,

Gdy bosymi nogami kałuże jesienne wycierał?

A dziś on chodzi w cylindrze

I w wydłużonych lakierach.

Ale mieszka w nim wiejski krzykacz,

Co przyczaił się tylko i czeka.

Każdej krowie z szyldu rzeźnika

On kłania się jeszcze z daleka.

I spotkawszy dorożkarza na placu,

Wspominając woń gnoju od pól i dren,

Gotów ogon nieść każdej klaczy,

Jak weselnej sukni tren.

Kocham ojczyznę.

Ja bardzo kocham ojczyznę!

Choć w niej tęsknoty jak wierzbowa rdza,

Miłe mi są zbrudzone mordy świńskie

I w ciszy nocnej dźwięczne chóry żab.

Jam czule chory wspomnieniem dzieciństwa,

Kwietniowych zmierzchów śni mi się woń i kurz.

Jakby się pragnął pogrzać w kucki z bliska,

Przycupnął klon nasz u ogniska zórz.

O, ilem jajek na nim w gniazdach wronich,

Wdrapując się po sękach, niegdyś kradł!

Czy po dawnemu mocna kora z jego pnia?

A ty, kochany,

Wierny, stary psie?!

Na starość ślepy stałeś się i chory

I włócząc zwisły ogon, chodzisz całe dnie,

Straciwszy węch, gdzie chlew, a gdzie obory.

O, jak mi drogie są dziś nasze psoty,

Gdy chleb, od matki wyżebrany, długo

Do spółki jedliśmy pod płotem,

Nie brzydząc się zupełnie jeden drugim.

Jam wciąż ten sam.

Sercem jam wciąż ten sam,

Jak chabry w życie kwitną oczy w twarzy hożej.

Ścieląc dziś słów złocące się rogoże,

Chciałbym powiedzieć coś tkliwego wam.

Dobranoc!

Wszystkim wam dobranoc, mili!

Zapomniane na murawach zmierzchu kosy mokną.

Chce mi się tak bardzo w tej chwili

Osiusiać księżyc przez okno.

Błękitny zmierzch, błękitny w rozpływie linii.

W taki błękit i umierać lekko.

Więc i cóż, że wyglądam jak cynik,

Co przyczepił do zadka reflektor!

Stary, dobry Pegazie mój, śpisz?

Mnież potrzebny twój miękki kłus?

Ja przyszedłem, surowy mistrz,

Śpiewać i sławić szczurzy ród.

Głowa moja jak sierpień flag

Sączy wina burzliwych włosów strumień niemy.

Ja chcę być żółtym żaglem

W tę krainę, dokąd płyniemy.

***

„List do matki”

Żyjesz jeszcze, biedna stara matko?

I ja żyję. Pozdrowienia ślę.

Niechaj sączy się nad twoją chatką

To wieczorne światło w sinej mgle.

Mnie pisano, ze ukrywasz trwogę,

Tęsknisz za mną, że cię trapi żal,

Że wychodzisz często znów na drogę

W swej salopie śmiesznej – patrzeć w dal.

A gdy siny mrok na wieś się kładzie,

Często widzisz, niby blisko tuż,

Jak ktoś mi nagle w karczemnej zwadzie

Wbił po serce fiński nóż.

Głupstwo mamo! Spokój nade wszystko.

To igraszka tylko sennych mar,

Już nie takie ze mnie pijaczysko,

Bym bez ciebie gdzieś tam z dala zmarł.

Po dawnemu łaknę twej pieszczoty

I o jednym marzę tylko w snach,

Bym czym prędzej od tej złej tęsknoty

Znów powrócić pod nasz niski dach.

Wrócę, wrócę, kiedy w słońca blasku

Rozwiosenni się nasz biały sad.

Tylko ty już więcej mnie o brzasku

Nie budź tak, jak osiem temu lat.

Nie rusz tego, co się odmarzyło,

Nie budź tego, co na wieki śpi.

Zbyt mnie wcześnie życie doświadczyło.

Strata złud i nuda wszystkich dni.

I modlitwy nie ucz mnie. Bo po co?

Co odeszło, już nie wróci, nie.

Tyś jedyną łaską i pomocą,

Tyś jedyne moje światło w śnie.

Więc zapomnij już tę swoją trwogę,

Przestań tęsknić, porzuć zbędny żal.

I nie wychodź tak często na drogę,

W swej salopie śmiesznej – patrzeć w dal.

***

Jeden z wierszy Siergieja Jesienina („Buchnął niebieski płomień”) w muzycznej interpretacji białoruskiego zespołu Kamaedzitca