Prus: Polska szkoła a niszczenie polskiej kultury

Coraz częściej spotyka się z osoby poglądami, że polska młodzież zapomina o swojej kulturze i dziedzictwie, pomimo, iż w szkole i programie nauczania kładziony jest duży nacisk na polska literaturę. Dlaczego więc polska sztuka odchodzi w zapomnienie? Przecież ludzie nie stają się coraz głupsi, a nauczyciele nie byliby w stanie stworzyć ogólnokrajowego spisku. O co więc chodzi? Odpowiedzią jest system.

Ale od początku. Lekcje języka polskiego wyglądają mniej więcej tak, że w uczniów wmusza się „poprawne interpretacje” lektur, których nikt nie przeczytał, no bo po co, skoro są streszczenia, w których dodatkowo umieszczone są odpowiedzi pod klucz. Można to rozpatrzyć względem dwóch obiektów.

Pierwszym z nich są uczniowie, nieczytający książek. W tej sytuacji to oni są głównymi winowajcami. Trzeba jednak rozszerzyć swoje pole widzenia. Włączając literaturę do szerszej dziedziny jaką jest sztuka, należałoby wysnuć wniosek, że młodzi ludzie nie interesują się sztuką, co jest kompletna bzdurą. Po zauważeniu, że na ten element kultury składa się również muzyka, film, komiksy, oczywistym staje się, że młodzież „kulturyzuje” się niczym pustynia wchłania wodę. Pełno jest młodzieży ze słuchawkami w uszach, czytającej japońska mangę, oglądających anime, chodzących do kina lub na koncerty. Zdarzają się nawet osobniki czytające książki, co je w takim razie (książki) różni od takich kanonów literatury jak „Zbrodnia i Kara” czy „Dziadów”, dlaczego są lepsze, ciekawsze? Epoka. Nasi wspaniali urzędnicy z Ministerstwa Edukacji zdają się zapominać, że czas cały czas upływa, nie da się go zatrzymać. Tak jak na płynącej wodzie, można postawić zaporę, lecz za chwilę i tak poziom wody ją przewyższy i ruszy dalej. Wodzie można jednak nadać kształt oraz kierunek, ustalając jej formę. W przełożeniu na grunt systemu edukacji, nie ma powodu, aby zmuszać uczniów do czytania przeżytych treści, co w okresie buntu przynosi zupełnie inny skutek, mniej więcej taki, jak zapora na rzece – bez sensu, jak walenie głową w ścianę. W zamian za to uregulujmy jej koryto, zacznijmy analizować to co chcą poznawać ludzie, w dzisiejszej kulturze nie brakuje dzieł mogących być porównanym z kanonami literatury. Sam przeglądając mangę spotkałem się z postacią będącą inną wersją Konrada Wallenroda, a Mickiewicza i Dostojewskiego można by wprowadzać właśnie poprzez porównanie bohaterów czy przesłań dzieł współczesnych z przeszłymi.

Wprowadzi to jeszcze jeden znaczący element, mianowicie nie będzie interpretacji pod klucz. Zarówno nauczyciele jak i uczniowie sami będą musieli się zastanawiać nad tym, co chciał przekazać autor. Będzie im to o tyle łatwiejsze, o ile sami żyją w tej samej mentalności co autor danego utworu. Dalej, owocem tego może być zainicjowanie interpretowania każdej otaczającej ludzi sztuki: tekstów piosenek, czy fabuły filmu. Znacznie zwiększy to ilość produkcji dzieł kultury wyższej lub chociaż niosących jakiekolwiek przesłanie, rozpocznie się krucjata przeciw popkulturze tworzonej pod masy.

Zostanie stworzona swojego rodzaju potrzeba na sztukę, a jak wiadomo to potrzeba zmusza ludzi do działania, skoro więc będzie popyt na sztukę, trzeba będzie czymś ten popyt zaspokoić. Da to szansę na zaistnienie wielu młodym artystom, myślącym nie tak, aby ich książka dążyła do ideałów, ale żeby rzucała tym ideałom wyzwanie. Nie ma powodu, żeby tworzyć według tylko według gotowych schematów, ktoś już je zrobił, pozwólmy ustalać nowe schematy, jeśli będą złe, po prostu zostaną odrzucone. Ostatecznym skutkiem będzie nie niszczenie polskiej kultury, ale jej ewolucja.

Pakując wszystko w jeden ładny prezent pod choinkę, bądźmy dbali o nasze potomstwo, nie torturujmy ich, uwolnijmy od ograniczeń systemu, pozwólmy myśleć samodzielnie. Zamiast niszczyć ich zapał, wzmocnijmy go. Czy ktoś ostatnio słyszał o jakimś nowym polskim twórcy? Dlaczego współcześni i przyszli polscy artyści maja być niszczeni przez przeszłość? Niech z niej korzystają, ale nie będą nią ograniczani.
W ostatnim zdaniu chciałbym przekazać myśl która mną kierowała: to nie ludzie są dla kultury, ale kultura dla ludzi.

by Marco VitaMort