Dr Paul Larudee: Upadek Zachodu

W swojej bestsellerowej książce z 1987 r., Powstanie i upadek wielkich mocarstw, historyk Paul Kennedy opisuje rozwój potęgi zachodniej i jej dominację na świecie od roku 1500 do chwili obecnej. Podaje, że wzrost nie był spowodowany żadnym konkretnym wydarzeniem ani nawet niezwykłą serią wydarzeń. W rzeczywistości nie było to ani przewidywane, ani nawet rozpoznane, dopóki nie było już na zaawansowanym etapie, chociaż można je trafnie przypisać wielu czynnikom, o których mówi Kennedy. To samo można powiedzieć o trwającym upadku zachodniej potęgi.

Baza przemysłowa Zachodu obumiera. Po drugiej wojnie światowej Stany Zjednoczone dominowały, ponieważ były jedyną wielką potęgą przemysłową, która przetrwała bez szwanku, a ich inwestycje w Europie Zachodniej i Japonii zwiększyły bogactwo wszystkich trzech.

Jednak w drugiej połowie XX wieku gospodarki te zaczęły przenosić znaczną część swojego przemysłu do krajów o tańszej sile roboczej i bardziej wydajnej produkcji, tak że do XXI wieku znaczna część ich zdolności produkcyjnej zanikła i stały się głównie społeczeństwami konsumpcyjnymi .

Rok 2023 stał się rokiem przełomowym dla zmiany władzy ze względu na dramatyczne słabości Zachodu ujawnione przez wojnę na Ukrainie. Wojna ujawniła, że ​​stosunkowo skromna gospodarka (Rosja) była w stanie wyprodukować więcej niż Stany Zjednoczone i wszystkie kraje NATO łącznie w zakresie sprzętu wojennego. Amerykański „arsenał demokracji” i jego europejscy partnerzy okazali się niezdolni do dostarczenia więcej niż ułamka broni i amunicji produkowanej przez rosyjskie fabryki.

Ukraińscy żołnierze zaopatrywani przez państwa NATO zderzyli się ze znaczną przewagę liczebną w czołgach , artylerii , rakietach , bezzałogowych i załogowych statkach powietrznych , a nawet w najnowszej broni hipersonicznej i elektronicznej , która była skierowana przeciwko nim w pozornie nieograniczonych zapasach. Amerykańscy i europejscy partnerzy z NATO mogli jedynie zebrać niewielką liczbę niezbędnej broni ze swoich malejących zapasów i obiecać przyszłe dostawy po miesiącach lub latach.

Ale USA i ich sojusznicy nie liczyli wyłącznie na broń fizyczną.

Uzbroili dolara amerykańskiego poprzez przejęcie rosyjskich kont w bankach amerykańskich, europejskich i innych na łączną kwotę ponad 300 miliardów dolarów oraz poprzez zastosowanie sankcji gospodarczych, w tym wydalenie rosyjskich banków z systemu handlu dolarowego SWIFT. To również przyniosło odwrotny skutek.

Po pierwsze, Rosja w odwecie przejęła amerykańskie i europejskie aktywa w Rosji w równych lub większych ilościach.

Po drugie, „skręcili na wschód”, negocjując nowe partnerstwa handlowe z Chinami, Indiami i innymi krajami.

Po trzecie, oni i ich nowi partnerzy, w tym inne ofiary amerykańskich sankcji, zaczęli opracowywać umowy finansowe mające na celu wyparcie lub ograniczenie stosowania SWIFT. Nawet kraje, którym dotychczas nie groziła konfiskata aktywów ani sankcje gospodarcze, takie jak Brazylia, Republika Południowej Afryki i Arabia Saudyjska, przystąpiły do ​​tych porozumień w celu poszerzenia swojej bazy handlowej oraz jako zabezpieczenie przed wykorzystaniem dolara amerykańskiego do presji finansowych lub gróźb .

W rezultacie rosyjska gospodarka okazała się zdumiewająco odporna – nawet bardziej niż wiele krajów NATO. Rosyjski PKB spadł w 2022 r. o niecałe 2% i oczekuje się, że w 2023 r. wzrośnie nawet o 2%, pomimo wojny i sankcji. Rosja zdecydowała się na trwałą, ale nieubłaganą wojnę, w której Ukraina poniosła ogromną liczbę ofiar. Natomiast odwiedzający Rosję donoszą , że prawie nie ma się wrażenia, że ​​jest to kraj pogrążony w wojnie. Coroczne Forum Ekonomiczne w Petersburgu zgromadziło 17 000 uczestników ze 130 krajów i zawarło 900 transakcji i kontraktów o wartości 3,9 biliona rubli (46 miliardów dolarów).

Upadek Europy ilustrują także konsekwencje amerykańskiego bombardowania gazociągu Nordstream we wrześniu 2022 r. oraz nałożone przez NATO sankcje na rosyjski gaz ziemny i produkty naftowe. Razem zakończyły one konkurencyjność europejskich gospodarek, które do tej pory żyły na dostępności taniego rosyjskiego paliwa. Jak przewidywał poseł do Parlamentu Europejskiego Radek Sikorski , oznaczało to

… dwucyfrową inflację, gwałtownie rosnące ceny energii i niedobory energii elektrycznej, … Niemcy ulegną deindustrializacji … Niemiecki przemysł, naukowcy i inżynierowie przeniosą się do USA, które hojnie ich przyjmą.

A Europa cofnie się o kilka dekad. Już teraz większość krajów europejskich – Francja, Włochy, Hiszpania itd. – od ponad dekady odnotowuje zerowy wzrost PKB na mieszkańca. Dodajmy do tego inflację, a poziom życia wkrótce spadnie o 30-40%.

W efekcie Stany Zjednoczone pokonały swoich „partnerów” z NATO (głównie Niemcy) i kanibalizowały ich przemysł w imię własnych korzyści, potencjalnie krótkotrwałych.

Ale Stany Zjednoczone wierzyły, że ich potężny dolar może zrównoważyć wyblakły przemysł i coraz bardziej bezzębną armię – że można go drukować w nieograniczonych ilościach bez utraty wartości i może stać się ich najpotężniejszą bronią.

Historia tego dolara rozpoczęła się w 1971 r., kiedy prezydent Richard Nixon ogłosił, że w efekcie dolar amerykański nie będzie już opierany na złocie, ale na tym, co za dolara będzie można kupić w USA, tj. na samej gospodarce amerykańskiej. Stało się to powszechnie zaakceptowane, ponieważ a) Stany Zjednoczone były największą gospodarką świata, b) dwie wielkie międzynarodowe regulacyjne instytucje finansowe, Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, również opierały się na dolarze, oraz c) prawie wszystkie kraje świata poza sowietami i pozostałymi państwami demoludów  używały dolara jako waluty rezerwowej dla swoich własnych pieniędzy. Ponadto świat zrezygnował ze stałych kursów wymiany, wraz z ich kłopotliwymi okresowymi przeszacowaniami, na rzecz kursów płynnych, co generalnie sprawiło, że zmiany w przypadku głównych walut, a zwłaszcza dolara, były bardziej stopniowe i stabilniejsze.

Skutkiem tak szerokiego obiegu tak wielu dolarów było zainwestowanie większości świata w ochronę jego wartości.

Im bardziej waluta danego kraju niebędąca dolarem opierała się na dolarze jako walucie rezerwowej, tym większa zachęta dla tego kraju do obrony dolara. Później, gdy Stany Zjednoczone zaczęły tracić swój przemysł, utrzymanie gospodarki zaczęło zależeć od tej wartości. Sprzedawały swój dług innym krajom i „przekonały” inne kraje do finansowania baz amerykańskich na ich terytoriach w celu „wzajemnej obrony”. Jest to między innymi powód, dla którego Stany Zjednoczone mają obecnie ponad 800 baz wojskowych na całym świecie. Chociaż w chwili pisania tego tekstu dług publiczny USA wynosi ponad 33 biliony dolarów, Departament Skarbu USA i Zarząd Rezerwy Federalnej wydają się uważać, że mogą w dalszym ciągu bez ograniczeń obciążać nim inne kraje.

Decydenci w USA wydają się myśleć, że znaleźli gęś znoszącą złote jaja: gdy potrzebują więcej pieniędzy, muszą jedynie pożyczać na czas nieokreślony i sprzedawać swoje IOU kupującym, z których wielu tak naprawdę nie ma możliwości powiedzieć NIE. W ten sposób na przykład wykorzystała nieograniczone pożyczki, aby bez wahania sfinansować bardzo kosztowną wojnę na Ukrainie o wysokości ponad 100 miliardów dolarów tylko w 2022 roku, odmawiając jednocześnie podstawowych usług własnym obywatelom.

Ale pożyczki to nie jedyny sposób, w jaki Stany Zjednoczone gromadzą fundusze. Biorąc pod uwagę stabilność dolara, wiele krajów przechowuje je lub inwestuje w USA. Kiedy jednak jakiś kraj nie zgadza się z USA lub wybiera przywództwo bądź politykę niezatwierdzoną przez USA, Stany Zjednoczone nie wahają się przed konfiskatą tych funduszy. W 2011 r. zrobiła to z 32 miliardami dolarów libijskich funduszy , co było wówczas największą, ale bynajmniej nie jedyną tego typu konfiskatą funduszy innego kraju. Od tego czasu podobne konfiskaty miały miejsce w Iranie, Wenezueli, Syrii, Afganistanie i innych krajach. Jednak Libię przyćmiła konfiskata 300 miliardów dolarów Rosji przez Stany Zjednoczone i jej sojuszników, głównie z NATO, z czego około 100 miliardów dolarów przez same Stany Zjednoczone.

Jednak ostatnio inne kraje stają się nieufne wobec Stanów Zjednoczonych i wybierają inne opcje, które ograniczają ich udział w tym, co postrzegają jako mafijne oszustwo, a także lokują aktywa w miejscach, gdzie nie mogłyby zostać skonfiskowane w przypadku braku porozumienia. Jak zauważono wcześniej, coraz większa liczba krajów decyduje się albo na ominięcie systemu SWIFT opartego na dolarze, albo na uzupełnienie go nowymi umowami, w ramach których za towary płaci się w innej walucie lub w wielu walutach. Nawet Arabia Saudyjska zaczęła akceptować płatności w chińskich juanach i płacić Rosji w rublach. Ponadto Chiny i inne kraje zdecydowały się ograniczyć lub zmniejszyć swoją ekspozycję na USD. Jak dotąd nie miało to zauważalnego wpływu na wartość USD. Jeśli jednak dolar zacznie tracić na atrakcyjności, może stać się inwestycją wątpliwą, a w takim przypadku USA ryzykują utratę statusu światowego mocarstwa – nawet skromnego. W tym momencie, pozbawiając Niemiec i innych krajów europejskich dostępu do taniego paliwa, Stany Zjednoczone dołączą do reszty Zachodu w jego upadku, pozostawiając wschodzące gospodarki Chin, Indii, Brazylii, Rosji i innych krajów Azji, Ameryki Łacińskiej i prawdopodobnie w Afryce, zwycięzcami.

Czy dolar jest przewartościowany? Zgodnie z prawami podaży i popytu można argumentować, że tak nie jest. Jest to jednak uczciwe pytanie, gdy podaż jest ogromna i rośnie, a popyt jest sztuczny i wymuszony. Co się stanie, gdy zakończy się praktyczny monopol dolara jako środka wymiany? Dolar nie zawsze był głównym narzędziem wyceny transakcji międzynarodowych. Na przełomie XIX i XX wieku brytyjski funt szterling był dosłownie standardem złota. Jednak brytyjska gospodarka słabła, a funt nadal tracił na wartości zarówno w stosunku do złota, jak i dolara. Teraz, mimo że nadal jest główną walutą, jest jedynie cieniem dawnej siebie. Kiedy wiele dolarów na całym świecie „powróci do domu” i zweryfikuje swoją prawdziwą wartość, możemy odkryć, że kupi się za nie niewiele więcej niż zamki z piasku.

Kiedy władza światowa przeniesie się gdzie indziej, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Niemcy, Francja i cały Zachód mogą w swej chwale polegać na swoich skarbach historycznych i kulturowych, takich jak skarby innych dawnych cywilizacji, które kiedyś tak licznie odwiedzali zachodni turyści.

dr Paul Larudee

Źródło: https://www.salon24.pl/u/ignacynowopolskiblog/