Ronald Lasecki: Prawdziwa alternatywa dla PiS

Różni moi internetowi znajomi – zazwyczaj endeckiej lub lewicowej proweniencji – czasem narzekają, że „elektorat jest niewyedukowany”, „emocje zastępują w okresie wyborów rozum”, „zamiast racjonalnej debaty elektorat mobilizuje się myśleniem mitycznym” itp.

Otóż, powyższe nie jest żadnym odkryciem Ameryki. Krytycy demokracji już co najmniej od końca XVIII wieku wskazywali, że jest ona kłamstwem w tym zakresie, w jakim opiera się na przekonaniu że to suwerenny lud o czymś racjonalnie decyduje w otwartej debacie publicznej. Tę krytykę kontrrewolucjonistów początków XIX wieku potwierdzili prekursorzy socjologii polityki i psychologii społecznej przełomu wieków XIX i XX, wskazując że ludzie (niezależnie od wykształcenia, bagażu kultury, pozycji społecznej itp.) właśnie tak myślą: sugestywnymi wizjami, mitami politycznymi, emocjami, tożsamościami, odruchami stadnymi, konformizmem itd. W takiej mierze w jakiej jej współcześni autorzy mogą sobie pozwolić na wypowiadanie takich wniosków w ramach dzisiejszego dyskursu, wnioski takie przedstawia też współczesna socjobiologia, psychologia ewolucyjna i pokrewne dziedziny.

Takie są po prostu fakty i zżymanie się że w wyborach „barany głosują na baranów” przypomina tupanie nóżką na rzeczywistość. Starając się dokonać racjonalnego rozbioru mobilizujących politycznie mitycznych obrazów i zastąpić je suchą racjonalną dyskusją rodem z traktatów klasycznych liberałów, środowiska okołoendeckie biją głową w mur rzeczywistości. Skoro już mamy się poruszać w mechanizmach formalnej demokracji, trzeba na początku zdać sobie sprawę, jaki motor faktycznie wprawia je w ruch.

Nie wiem czy PiS świadomie dokonuje takiej „cynicznej” analizy rzeczywistości i sięga do archetypicznych mitów polskości (powstania, papież, katolicyzm itp.), by operować nimi na ludzie dla rządzenia nim. Podejrzewam raczej, że politycy PiS-u po prostu „czują” te mity jako swoje, czerpiąc z ich rezerwuaru nie jako ze „skrzynki z narzędziami”, tylko z zasilającej duchowo ich samych „krynicy polskości”. Faktem jest jednak, że z nich czerpią i dzięki temu swojemu osadzeniu w polskości, są w stanie zwyciężać w wyborach.

I PiS-u (który trzeba oczywiście usunąć z powierzchni ziemi) nie pokonają trwale żadni racjonaliści-ironiści-dekonstruktorzy mentalnie pozostający w nurcie „toksycznej” duchowo teorii krytycznej (i klasycznego liberalizmu, który „nie jest polityką, tylko krytyką polityki”), tylko ktoś kto, po pierwsze, przekona lud że PiS wcale nie jest jego emanacją tylko plenipotentem Systemu, po drugie zaś, zastąpi mity na których operuje PiS innymi mitami, albo zreinterpretuje na swoją korzyść mity obecnie zagospodarowane przez PiS.

Czy zakłada to psychomanipulację i propagandę? – tak. Czy zakłada to cyniczny i przedmiotowy stosunek do demokracji, ludu i wyborcy – tak. No ale tak wygląda właśnie rzeczywistość: demokracja to naprawdę ideologiczne kłamstwo i socjopolityczne urojenie.

Na marginesie: nie – obecny centrolew nie stworzy trwałej alternatywy dla PiS. Nie wiem czy rząd centrolewu w ogóle powstanie i czy przetrwa dwa czy trzy lata, czy może do końca przyszłej kadencji sejmu ale jeśli nawet stanie się to ostatnie, to rząd taki nie wytworzy żadnej własnej narracji tożsamościowej ani nie zmieni myślenia Polaków, których większość mentalnie nadal będzie PiS-owcami.

Bo tylko dwa środowiska w Polsce po ’89 wytworzyły narrację tożsamościowo-mityczną: „Gazeta Wyborcza” w latach 1990. i PiS w XXI wieku. I w ramach tego następstwa PiS zrobił to, co muszą zrobić jego ewentualni następcy: zniszczył mity wytworzone przez swoich poprzedników – liberałów z „Wyborczej” (np. mit postępu) lub zreinterpretował je na swoją korzyść (np. mit „Solidarności”), w dużej części zaś podstawił własne mity lub ożywił stare (np. międzymorze).

Centrolew czy PO, przy odpowiednim układzie czynników takich jak frekwencja, mobilizacja własnego elektoratu i sojusze parlamentarne, może niekiedy osiągnąć chwilową arytmetyczną przewagę, ale nie zakorzeni się nigdy w narodzie ani z nim nie „zrośnie” – moim zdaniem, te około 30% które Platforma z przystawkami osiągnęła obecnie, przy maksymalnej mobilizacji jej wielkomiejskiego elektoratu i względnej apatii tradycyjnego elektoratu PiS, to górny pułap możliwości liberałów; jak widać, nie dający bynajmniej zwycięstwa wyborczego.

Rząd centrolewu więc przeminie, choroba PiS-izmu (choroba polskości?) zaś zostanie – obecne wybory bynajmniej jej nie zakończyły. Choroba ta z nami zostanie, dopóki nie pojawi się „lekarz” – prawdziwa, tożsamościowo-mentalna alternatywa dla PiS.

Ronald Lasecki

Zdjęcie: Wikimedia Commons