Prof. Aleksandr Dugin: Teoria wojen sieciowych

Trzy cykle cywilizacyjne i trzy modele strategii wojennej

Teoria wojen sieciowych opiera się na fundamentalnym podziale cyklów historii ludzkości na trzy fazy; zostały one określone jako epoki Agrarna, Przemysłowa i Informacyjna. Każda z nich wytworzyła charakterystyczne dla siebie modele strategii. Poszczególne epoki posiadają swe odpowiedniki w postaci pojęć socjologicznych przednowoczesności, nowoczesności i ponowoczesności. Epoka informacyjna to okres ponowoczesności (postmoderny), który kształtuje się na naszych oczach, gdy rozwinięte społeczeństwa Zachodu (przede wszystkim Stany Zjednoczone) wkraczają w jakościowo nową fazę. Teoria wojen sieciowych stanowi model wojennej strategii rozwinięty w warunkach postmoderny. Podobnie jak modele nowej ekonomiki opierające się na informacji i wysokich technologiach udowadniają swoją wyższość nad tradycyjnymi modelami (kapitalistycznymi i socjalistycznymi) epoki przemysłowej, tak i wojny sieciowe pretendują do jakościowej supremacji nad dotychczasowymi koncepcjami strategicznymi, opracowanymi w odchodzącej w przeszłość epoce industrialnej (nowoczesnej). Teoria wojen sieciowych stanowi ekstrapolację zasadniczych założeń paradygmatu postmodernistycznego na sferę nauk wojskowych.

Czym jest „sieć” w rozumieniu wojskowym?

Kluczowe dla zrozumienia opisywanej teorii pojęcie stanowi termin „sieć”. We współczesnym amerykańskim dialekcie języka angielskiego oprócz rzeczownika „the network” („sieć”) pojawił się czasownik „to network”, który oznaczać może „spowijać siecią”, „wprowadzać sieć w…” albo też „podłączać do sieci”. Sens „sieci”, czy też „zasady sieciowej” zawiera się w tym, że główny element całego modelu stanowi „wymiana informacji” – maksymalne rozszerzenie wszelkich dostępnych form wytwarzania informacji, dostępu do niej, dystrybucji, wreszcie mechanizmu „sprzężenia zwrotnego”. „Sieć” stanowi nową przestrzeń – przestrzeń informacyjną, w której rozwijane są zasadnicze operacje strategiczne, o charakterze zarówno wywiadowczym, jak i wojskowym, a także ich medialna, dyplomatyczna, ekonomiczna i techniczna „obsługa”. W opisywanym niezwykle szerokim znaczeniu pojęcie „sieci” jednocześnie zawiera w sobie rozmaite elementy składowe, które dotąd rozpatrywane były wyłącznie oddzielnie. Jednostki bojowe, system łączności, obsługa informacyjna, kształtowanie opinii publicznej, posunięcia dyplomatyczne, procesy społeczne, wywiad i kontrwywiad, etnopsychologia, psychologia religijna i kolektywna, źródła finansowania, nauka akademicka, innowacje technologiczne itp. – wszystko to odtąd postrzega się jako wzajemnie powiązane elementy jednolitej sieci, między którymi powinna nieustannie dokonywać się wymiana informacji.

Cały sens transformacji wojskowej dokonującej się w ramach „nowej teorii wojny” epoki informacyjnej zawiera się w jednej  zasadzie; w dążeniu do stworzeniu jednej i wszechogarniającej sieci, która zastępuje w aspekcie konceptualnym istniejące dotąd modele i koncepcje wojskowe, integrując je we wspólny system.  Wojna staje się zjawiskiem sieciowym, a działania wojenne – różnorodną wielością procesów sieciowych. Regularna armia, wszelkiego rodzaju służby wywiadowcze, odkrycia techniczne i zaawansowane technologie, dziennikarstwo i dyplomacja, procesy ekonomiczne i przemiany społeczne, ludność cywilna i kadra wojskowa, regularne oddziały i oddzielne, w małym stopniu sformalizowane grupy – wszystko to zostaje zintegrowane we wspólnej sieci, wewnątrz której nieustannie przepływają informacje. Dążenie do stworzenia takiej sieci stanowi istotę reformy wojskowej Sił Zbrojnych USA.

Operacje efektów bazowych (Effects-based operations – EBO) – centrum „wojen sieciowych”

Najistotniejszym zadaniem wszystkich „wojen sieciowych” jest prowadzenie „operacji efektów bazowych” (Effects-based operations), nazywanych dalej EBO. To fundamentalna dla opisywanej przeze mnie teorii koncepcja. EBO opisuje się jako „całokształt działań mających na celu stworzenie wzorów zachowań przyjaciół, sił neutralnych i wrogów w warunkach pokoju, kryzysu i wojny” (cyt. za: Edward A. Smith, Jr., Effect-based Operations. Applying Network-centric Warfare in Peace, Crisis, and War, Washington DC, 2002).

EBO oznacza świadome przejęcie pełnej i absolutnej kontroli nad wszystkimi uczestnikami aktualnych lub potencjalnych wydarzeń i pełną manipulację nimi we wszystkich sytuacjach – zarówno wtedy, gdy prowadzone są działania wojenne, jak i wówczas, gdy panuje pokój. W tym właśnie zawiera się istota „wojny sieciowej” – nie ma ona ani początku, ani końca, trwa nieustannie, a jej cel stanowi zapewnienie temu, kto ją toczy, możliwości wszechstronnej kontroli nad wszystkimi aktywnymi siłami ludzkości. Wprowadzenie w życie koncepcji „sieci” jest równoznaczne z pozbawieniem jakiejkolwiek samodzielności, suwerenności i podmiotowości państw, narodów, armii i rządów świata, przemienienie ich w sztywno sterowane, zaprogramowane mechanizmy. Za skromnym, brzmiącym nieco technicznie skrótem EBO stoi plan bezpośredniej kontroli planetarnej, światowego panowania nowego typu, w ramach którego globalny hegemon nie tyle bezpośrednio kieruje oddzielnymi podmiotami, co sprawuje władzę nad ich rzeczywistą treścią – nad ich motywacjami, działaniami, postawami, celami itd. To projekt globalnej manipulacji i pełnej kontroli przybierającej skalę światową.

Takie wnioski wynikają z samej definicji EBO. Zadaniem opisywanej operacji jest ukształtowanie struktury wzorów zachowań nie tylko przyjaciół, ale także sił neutralnych i wrogów – tym samym wrogowie i siły zajmujące stanowisko neutralne w istocie podporządkowują się narzucanemu scenariuszowi, nie działają zgodnie ze swoją wolą, lecz zgodnie z wolą siły stosującej EBO (czyli USA). Jeśli wrogowie, przyjaciele i siły neutralne w każdym przypadku czynią właśnie to, czego oczekują od nich Amerykanie, stają się tym samym sterowanymi (manipulowanymi) przez nich marionetkami jeszcze zanim ponoszą ostateczną klęskę. To zwycięstwo osiągane przed rozpoczęciem bitwy. EBO w takim samym natężeniu stosuje się w okresach pokoju, kryzysu i wojny, który to fakt podkreśla totalny charakter wojen sieciowych; w przeciwieństwie do wszystkich technik prowadzenia konwencjonalnych wojen epoki przemysłowej, mechanizm EBO uruchamia się nie tylko w okresach zintensyfikowanego napięcia i konfrontacji, ale i podczas kryzysu i pokoju, i nie tylko wobec wroga, ale również wobec sojuszników i sił neutralnych. Cele wojen sieciowych są EBO, a celem EBO – przejęcie absolutnej kontroli nad wszystkimi uczestnikami procesu historycznego w skali całego globu ziemskiego.

Wpływ przemian strukturalnych dokonujących się w innych sferach amerykańskiego życia społecznego na teorię „wojen sieciowych”

Na pojawienie się pierwszych koncepcji „wojen sieciowych” wpłynęły przemiany dokonujące się w różnych  sferach amerykańskiego życia społecznego – w ekonomii, biznesie, technice itp. Można wyodrębnić trzy nurty transformacji, które legły u podstaw owych koncepcji:

• przeniesienie uwagi z koncepcji „platformy” na koncepcję „sieci”
• przejście od rozpatrywania poszczególnych elementów każdej całości jako oddzielnych podmiotów (jednostek) do rozpatrywania ich jako części pewnego ekosystemu nieustannie dostosowującego się do nowych warunków
• nadanie znaczenia strategicznemu wyborowi, który dokonywany jest w warunkach adaptacji i przeżycia w nieustannie zmieniających się ekosystemach

W znaczeniu wojskowo-strategicznym oznacza to:

• przejście od dotychczasowych jednostek (żołnierz, batalion, oddział, działo, jednostka bojowa itp.) do systemów uogólnionych
• rozpatrywanie operacji wojskowych w jak najszerszym spektrum kontekstów, w aspekcie informacyjnym, społecznym, przestrzennym itp.
• zwiększenie tempa procesu decyzyjnego – błyskawiczne działanie mechanizmu sprzężenia zwrotnego, wpływającego na proces decyzyjny podczas prowadzenia operacji wojskowych i ich przygotowania

Cele i metody wprowadzenia podejścia sieciowego do systemu Sił Zbrojnych USA

Można wyróżnić następujące cele transformacji Sił Zbrojnych USA  w kierunku modelu sieciowego:

• zagwarantowanie obecności sojuszników i przyjaciół
• wpojenie wszystkim przekonania o konieczności rezygnacji z bezcelowej konkurencji wojskowej z USA
• Zapobieżenie zagrożeniom i działaniom agresywnym wymierzonym przeciw USA

Jeśli miałoby dojść do powyższych – osiągnięcie szybkiego i zdecydowanego zwycięstwa nad przeciwnikiem

Cele te mogą zostać osiągnięte następującymi sposobami:

• lepsza synchronizacja wydarzeń i ich konsekwencji na polu bitwy
• przyspieszenie procesu przekazywania rozkazów
• maksymalizacja ofiar w szeregach przeciwnika i minimalizacja ofiar własnych, zwiększenie osobistej odpowiedzialności wojskowych podczas prowadzenia i przygotowania operacji wojennych

Zasadnicze założenia operacji sieciowych – przewaga informacyjna

Przede wszystkim należy walczyć o przewagę informacyjną:

• w sposób sztuczny zwiększyć zapotrzebowanie przeciwnika na informacje i jednocześnie  ograniczyć mu dostęp do nich
• zapewnić „swoim” jak najszerszy dostęp do informacji, używając w tym celu mechanizmy sieciowe i instrumenty sprzężenia zwrotnego, zapewniając przy tym szczelną ochronę przed oddziaływaniem przeciwnika
• zmniejszyć własne zapotrzebowanie na informacje o charakterze statycznym poprzez zabezpieczenie sobie dostępu do szerokiego spektrum operatywnych i dynamicznych źródeł informacji

Aleksandr Dugin

Tekst ukazał się w piśmie „Geopolityka”.

Źródło