Prof. Iwo Cyprian Pogonowski: Statki „Titanic” i „Britannic”

Titanic był jednym z trzech liniowców brytyjskich klasy Olympic. Miał dwie siostrzane jednostki: Olympic i Gigantic. Nazwa Gigantic została po katastrofie Titanic zmieniona na mniej pretensjonalną nazwę „Britannic”. Ostatnio ustalono bardzo ważną różnicę w budowie tych jakoby bliźniaczych liniowców. Różnica polegała na poprawieniu szczeliny do kontrolowania skutków zmian temperatury w taki sposób, żeby szczelina ta nie była powodem do propagowania pęknięć jak to się stało w czasie katastrofy statku Titanic, gdy wynurzył się tylko pod kątem 10 stopni z płaszczyzną poziomą, a nie 70 stopni jak twierdzili właściciele tego statku.

Kompromitujące dla właścicieli statku Titanic jest wpłynięcie tego statku w zgęszczenie górami lodowymi, o czym kapitan był ostrzeżony i zamiast skręcić o 90 stopni na południe, skręcił o około 30 stopni i zderzył się z górą lodową co wywołało nachylenie statku przez wynurzenie o około 10 stopni. Wynurzenie to spowodowało pęknięcie poprzeczne kadłubu Titanic, którego poziome płyty dna działały jak zawias, wzdłuż którego otworzył się kadłub i natychmiast był zalewany wodą w bardzo szybkim tempie. Fakt ten spowodował szybkie zatonięcie Titanica i śmierć 1500 pasażerów oraz załogi. Uratowało się około tysiąca osób dzięki przybyciu statku „Carpathia”, który byłby w stanie uratować z pokładu Titanic wszystkich ludzi, gdyby statek ten dłużej utrzymał się na powierzchni Oceanu Atlantyckiego.

Wracając do powodu katastrofy statku Titanic można wspomnieć, że defektywne elementy budowy tego statku przypominają sprawę przyjęcia zaokrąglonych a nie kwadratowych okien w kadłubach samolotów, co zostało ustalone z tej samej przyczyny w celu unikania propagacji pęknięć. Potrzebna poprawka była zastosowana w następnym w serii statku Britannic. Zrobiono to potajemnie, żeby uniknąć procesów o szkody spowodowane zatonięciem źle zaprojektowanego pasażerskiego statku Titanic.

Koncepcja budowy tej serii statków powstała, według Wikipedii’, wiosną 1907 roku podczas spotkania towarzyskiego Bruce Ismaya, dyrektora kompanii żeglugowej White Star Line i lorda Williama Jamesa Pirrie, prezesa rady nadzorczej stoczni Harland and Wolff w Belfaście w Irlandii. Każdy z planowanych trzech statków miał mieć wyporność ok. 45 tys. BRT. Ich silniki miały pozwolić na rozwinięcie prędkości 24 węzłów (44,4 km/h). Miały one być nieco wolniejsze od konkurencyjnych liniowców Cunarda. Statki te nadrabiały rozmiarami i luksusowym wyposażeniem. Szczegółowe koncepcje budowy nowych liniowców zaprojektowali architekci Alexander Carlisle, Thomas Andrews i Edward Wilding.

Lukratywny przewóz uchodźców z Europy do Ameryki przyczynił się do tego, że priorytetem dla budowniczych było zbudowanie statku znacznie przewyższającego konstrukcje konkurencji. Pogodzono się z brakiem możliwości utrzymania rekordowej prędkości i tym samym zdobycia Błękitnej Wstęgi Atlantyku. W tym czasie konkurencyjna linia Cunard miała dwa najbardziej luksusowe, a przy tym i najszybsze statki świata – Lusitanię i Mauretanię. Jednostki White Star Line miały być jednak dłuższe o ok. 100 stóp (30,5 m) od statków konkurencji i oferować luksus, jakiego na północnym Atlantyku nikt dotąd nie widział.

HMHS Britannic (po angielsku: His Majesty Hospital Ship, wcześniej nazywany RMS Gigantic) był brytyjskim parowym statkiem pasażerskim, jednym z trzech transatlantyków typu Olympic, do którego należały także “Titanic” i “Olympic”. Gigantic przezwany Britannic zatonął na Morzu Śródziemnym 21 listopada 1916 z powodu wybuchu miny podwodnej. W budowie tego statku poprawiono szczelinę na zmiany długości statku zależnej od temperatury co było powodem szybkiego i tym samym katastrofalnego zatonięcia statku Titanic.

RMS “Gigantic” został zamówiony w 1909 przez armatora White Star Line w stoczni Harlad and Wolff w Belfaście w Irlandii Północnej. Po katastrofie “Titanica” w 1912 roku wybrano mniej pretensjonalną nazwę “Britannic”. Kadłub statku został wodowany 26 lutego 1914. Po wybuchu I wojny światowej niegotowe jeszcze były “Britannic” oraz  “Olympic.” Obydwa zostały zarekwirowane na potrzeby wojska.

Statek Britannic przekształcono w statek szpitalny. Przez okres 3 miesięcy kursował on na trasie Anglia-Irlandia-Francja w czasie oczekiwania na dostosowanie go do potrzeb wojskowych. Oficjalnie uważa się, że statek “Britannic” nigdy nie przewoził pasażerów cywilnych. W czasie I Wojny Światowej statki “Britannic” i “Aquitania” były głównie wykorzystywane do ewakuacji z Mudros do Anglii.

Tak, więc po zatonięciu statku Titanic, w dużej mierze z powodu badań przez komisję Kongresu zmieniono kształt szczeliny do kontrolowania skutków zmian temperatury w taki sposób, żeby szczelina ta nie była powodem do propagowania pęknięć burt i działania poziomych płyt dna jako zawiasu, dzięki któremu kadłub statku Titanic bardzo szybko zaczął nabierać wodę i tonąć.

W statku Britannic dodatkowo zastosowano dwuwarstwową płytę zewnętrzną wzdłuż motorów i kotłowni oraz dodano duży dźwig i sześć łodzi ratunkowych z każdej strony. Dźwig umożliwiał wodowanie łodzi ratunkowych nawet przy znacznym pochyleniu się statku na bok. Podobne urządzenia zainstalowano na statku Olimpic, tak, że każdy z tych statków miał 49 łodzi ratunkowych, czyli dwa razy więcej niż Titanic.

Po katastrofalnej klęsce Brytyjczyków w Dardanelach pod Gallipoli, statek Britannic został pomalowany na biało i przebudowany na okręt szpitalny. W dniu 17 listopada 1916 roku statek ten zawinął do Neapolu w celu zaopatrzenia w paliwo. W rankiem, dniu 21 listopada 1916 roku Britannic najechał na minę podwodną. W czasie tonięcia statku Brytnnic straciło życie 30 osób, podczas gdy pozostałych 1,039 zostało uratowanych – było to duży kontrast w porównaniu do rozmiarów katastrofy statku Titanic.

prof. Iwo Cyprian Pogonowski