Nakładem wydawnictwa Rytm ukazała się książka Elżbiety Kowalczyk „Działalność Związku Patriotów Polskich na Wileńszczyźnie 1944-1946”. Autorka pracy nie dość że jest doktorem historii to i absolwentką Wydziału Fizyki Technicznej, Informatyki i Matematyki Stosowanej Politechniki Łódzkiej. Pracuje w warszawskim IPN.
„Działalność Związku Patriotów Polskich na Wileńszczyźnie 1944-1946” przybliża czytelnikom: przedwojenny konflikt Polaków z Litwinami o Wileńszczyznę, czasy sowieckiej okupacji zamieszkałej przez Polaków Wileńszczyzny, zbrodniczą działalność sowieckiego Związku Patriotów Polskich, oraz bardzo szczegółowo zbrodniczą działalność sowieckiego Związku Patriotów Polskich w Wileńszczyźnie przyłączonej do okupowanej przez sowietów Litwy.
Przed II wojną światową Wilno było zamieszkałe w 50% przez Polaków i 44% przez Żydów. Populacja całej Wileńszczyzny składała się w 66% z Polaków. Po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 sowieci zachodnia Wileńszczyznę z Wilnem przyłączyli do Litwy, wschodnia do okupowanej przez sowietów Białorusi. Litewski okupanty rozpoczął prześladowania Polaków. W czerwcu 1939 roku rozpoczęła się sowiecka okupacja Wileńszczyzny i Litwy. Rozpoczął się komunistyczny terror. W czerwcu 1941 Wileńszczyzna i Litwa zostały wyzwolone spod okupacji sowieckiej przez Niemców. Niemcy powołali do życia podporządkowane sobie litewskie oddziały policyjne i bezpiekę. Rozpoczęły się kolejny raz litewskie prześladowania Polaków. W Ponarach Litwini wymordowali 80.000 ludzi w tym wtym polskich patriotów, duchownych i inteligencje. Pod okupacją niemiecką polskie podziemie na Wileńszczyźnie było zwalczane nie tylko przez Niemców ale i przez bandytów z sowieckiej partyzantki. W 1944 w czasie walk sowietów z Niemcami o Wileńszczyźnie, AK rozpoczęła na Wileńszczyźnie akcje „Burza”. Akcja ta polegała na wspólnej walce AK i sowietów z niemieckim okupantem. Po zwycięstwie nad Niemcami sowieci aresztowali żołnierzy AK. Wielu z nich zostało przez sowietów wymordowanych lub wywiezionych do łagrów.
Po ataku Niemiec na ZSRS Stalin zadecydował o powołaniu do życia podporządkowanych sobie organizacji które miały sprawiać wrażenie reprezentantów narodu polskiego. W 1942 agenci NKWD na ziemiach polskich powołali do życia Polską Partie Robotniczą która wbrew swej nazwie była sowiecką siatką dywersyjno-szpiegowską. W 1943 sowieci spośród kolaborujących z nimi polskojęzycznych komunistów powołali Związek Patriotów Polskich. Liderką ZPP została znana komunistka i córka chrzestna Józefa Piłsudskiego.
Celem Związek Patriotów Polskich była nie tylko sowietyzacja Polaków ale także wykorzenienie polskości na Wileńszczyźnie, likwidacja polskiego charakteru tego obszaru. Wynarodowienie mieszkańców Wileńszczyzny miało zapewnić sowietom likwidacje polskiego podziemia na tych terenach.
Jan Bodakowski
Najnowsze komentarze