Tezy Programowe Nowej Polski – program Konfederacji Narodu

Tezy Programowe Nowej Polski stanowiły program Konfederacji Narodu. Po raz pierwszy opublikowano je w 69 numerze „Nowej Polski” z dnia 15 maja 1944 r.

Tezy Programowe Nowej Polski

1. Bóg jest ostatecznym celem człowieka. Dążenie do Boga wyraża się w tworzeniu wartości moralnych i wartości cywilizacyjnych w świecie zastanym przez człowieka oraz rozwijanie własnej osobowości. Punktem wyjścia wysiłku tworzenia jest dziedzictwo kultury chrześcijańskiej oraz dzieje narodu.

2. Człowiek jako jednostka stanowi wartość samoistną, lecz nie absolutną. Człowiek jest zasadniczym tworzywem zbiorowości społecznej. Innymi słowy, człowiek występuje w dwóch formach: jako jednostka i jako uczestnik społeczności narodowej.

3. Naród, który jest historyczną i zasadniczą formą więzi społecznej, ma zadania moralne, polityczne i gospodarcze. W społeczności narodowej realizuje się wysiłek moralny i cywilizacyjny jednostek, przechodzący w posiadanie całej ludzkości. Więź społeczna jest to poczucie obowiązków społecznych, budzące się w sposób naturalny i samoistny. Naturalną i podstawową formą więzi społecznej jest rodzina.

4. Wysiłek twórczy człowieka obejmować musi dziedziny wartości moralnych i materialnych. Wartości materialne nie mogą być traktowane jako cel najwyższy działania społecznego. Stanowią one jednak podstawę niezbędną życia jednostki, a przede wszystkim podstawę siły państwa.

5. Naród domaga się od człowieka służby. Państwo jako organizacja prawno-polityczna narodu, przez naród stworzona, określa zasady służby oraz dba o najlepszy i wszechstronny rozwój istniejącej w narodzie energii społecznej.

6. Człowiekowi jako jednostce państwo zapewnia ochronę jego praw osobistych.

7. Prawa osobiste człowieka zamykają się w pojęciu godności ludzkiej oraz w prawie do twórczej pracy. Godność ludzka polega na swobodzie duchowego rozwoju, na odczuciu wspólnoty społecznej jako braterstwa z innymi ludźmi, na odczuciu niezależności prawnej. Niezależność prawna polega na tym, że człowiek nie może być niewolnikiem innego człowieka, nie może być przez niego wyzyskiwany. Wyrazem pozytywnym godności człowieka jest rozwój osobowości, jego gotowość służby dla narodu i do poświęcenia. Praca jest prawem i obowiązkiem, jest funkcją społeczną jednostki – jest zasadniczym sposobem tworzenia nowych wartości i narzędziem tworzenia wielkości. Praca zarówno umysłowa, jak fizyczna pozostaje pod szczególną ochroną i troską państwa.

8. Ustrój państwa gwarantuje równowagę między zasadą służby a zasadą swobody jednostki, między zasadą przymusu a zasadą wolności.

9. Państwo Polskie, zorganizowane przez Naród Polski ma na celu realizację zadań moralnych, politycznych, gospodarczych Narodu. Państwo dba o wszechstronny rozwój wartości moralnych, które naród wnieść może do ogólnego dorobku ludzkości, oraz o stworzenie warunków, w których Naród Polski może realizować swoje zadania.

10. Państwo stoi wobec konieczności stworzenia siły i zapewnienia ładu wewnętrznego jako podstawy rozwoju społeczeństwa i rozwoju jednostki. Warunkiem ostania się państwa, a więc i narodu, w dziejach ludzkich jest siła. Siłę tworzy energia społeczna narodu, dobyta ze wszystkich warstw społecznych, której rozwój i moc sprawczą państwo musi ze wszystkich sił popierać, aby przełamać nędzę cywilizacyjną odziedziczoną po przeszłości. W oparciu o Naród państwo tworzy swą siłę materialną w dziedzinie obrony zbrojnej i na polu gospodarczym, oraz siłę moralną.

11. Ład wewnętrzny w państwie oparty jest o demokrację społeczną. Demokracja społeczna wyraża się w poszanowaniu dla jednostki, w równości startu życiowego i zapewnieniu faktycznym dla każdej jednostki prawa do pracy. Zasługi przeszłości nie mogą stanowić źródła przywileju. Człowiek w społeczeństwie znaczy tyle, ile przedstawia jego osobowość i wartości, które on wytwarza.

12. Ustrój polityczny oparty jest na zasadzie, że rządy w państwie należą do narodu. Naród powołuje Głowę Państwa i reprezentację polityczną, uprawnioną do stanowienia praw wespół z najwyższą reprezentacją społeczno-gospodarczą, złożoną z przedstawicieli świata pracy i życia kulturalnego.

13. Głowa Państwa reprezentuje władzę wykonawczą Narodu. Głowa Państwa powołuje władze wykonawcze, odpowiedzialne przed reprezentacją polityczną Narodu, korzysta z prawa przedkładania wniosków ustawodawczych, wypowiada wojnę i zawiera pokój; w okresie kiedy reprezentacja polityczna nie może działać, stanowi prawa poza zmianą konstytucji i służy jej wtedy prawo powołania nowego następcy. Głowa Państwa powołuje spośród mężów doświadczonych Straż Praw, której zadaniem jest służenie radą Głowie Państwa i rządowi w dziedzinie wniosków ustawodawczych oraz w dziedzinie rozwoju cywilizacyjnego państwa.

14. Władze wykonawcze przekazują możliwie duży zakres czynności administracji organom samorządu terytorialnego i społeczno-gospodarczego. Najwyższym organem samorządu społecznego jest naczelna reprezentacja społeczno-gospodarcza, współdziałająca z reprezentacją polityczną w zakresie stanowienia praw. Izby zawodowe stanowią najwyższe organy wykonawcze, kierujące organizmem społeczno-gospodarczym kraju w ramach ogólnej polityki państwowej.

15. Istnieje własność prywatna i publiczna. Własność prywatna może być jednostkowa i społeczna. Podstawą życia gospodarczego jest własność prywatna – posiadanie jest gospodarowaniem z ramienia Narodu. Upowszechnienie własności jest podstawowym warunkiem sprawiedliwości społecznej.

16. Człowiek pracy musi być związany ze swoim warsztatem pracy prawem własności. Własnością publiczną pozostają banki, zakłady użyteczności społecznej oraz te przedsiębiorstwa, które ze względów specjalnych nie mogą być w innym władaniu (np. przemysł zbrojeniowy). Wszystkie inne warsztaty winny stanowić własność prywatną – małe winny być własnością jednostki, w wielkich – odpowiednie ustawy zagwarantują pracownikom zdobycie udziału i powiększenie go przez odkładanie części zarobku i sprawiedliwy podział zysku. W ten sposób warsztat stanie się własnością pracowników, tzn. własnością społeczną. Przedsiębiorstwa należące do kapitału wrogiego oddane zostaną zespołom pracowniczym, a po spłacie staną się ich własnością.

17. Motorem życia gospodarczego jest inicjatywa prywatna działająca w ramach ogólnego planu gospodarczego. Państwo z naczelną reprezentacją społeczno-gospodarczą wytycza plan gospodarczy, a czuwając nad jego realizacja ma prawo kontroli, nadzoru i karania. Odpowiednią polityką pieniężną stwarza inicjatywie prywatnej, realizującej plan, najkorzystniejsze warunki.

18. Bogactwem narodu jest jego energia społeczna i zdolność do pracy. Państwo otacza pracujących opieką ustawodawczą pracy oraz przez samorząd stwarza system ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczenia społeczne oparte są o system składek powszechnych oraz o system powszechnej bezpłatnej opieki lekarskiej nad pracującymi i ich rodzinami. System ubezpieczeń zabezpiecza starość przez zdobywanie własności względnie kapitału drogą przymusowej oszczędności.

19. Państwo popiera liczne rodziny i stwarza warunki dla lepszego wychowania zdrowych fizycznie i duchowo nowych pokoleń. Rodziny posiadające liczne potomstwo otrzymają zasiłki obciążające bezdzietnych.

20. Warunkiem siły polskiego organizmu jest rozwój przemysłu i podniesienie rolnictwa. Troską szczególną państwa będzie rozwój uprzemysłowienia kraju w równowadze do rozwoju produkcji rolniczej, dającej rolnictwu odpowiednią siłę gospodarczą i chłonność konsumpcyjną. Nadmiar ludności rolniczej wchłonięty zostanie przez rozwój przemysłów i handlu morskiego oraz lądowego. W gospodarce narodowej nie dąży się do autarkii. Popiera się rozwój przemysłów podstawowych oraz tych, które znajdują w kraju naturalne podstawy. Popiera się intensyfikację produkcji rolnej i hodowlanej oraz dąży się do związania jej z rolnym przemysłem przetwórczym. Plan gospodarczy będzie uwzględniać wszelkie inicjatywy, w szczególności komunikacyjne, przemysłowe i budowlane.

21. Ziemia jest bezcennym skarbem Narodu. Reforma rolna powinna być oparta o zapas ziemi, uzyskanej z rewindykacji terytorialnych oraz z obszaru wielkiej własności rolnej. Reforma rolna stworzy liczne samodzielne i niepodzielne gospodarstwa chłopskie oraz zlikwiduje gospodarstwa karłowate.

22. Oświata jest zasadniczym i powszechnym dobrem w Narodzie. Państwo musi zapewnić powszechność oświaty. Reformy społeczne nie dają nigdy wyniku, jeżeli nie trafiają na społeczeństwo oświecone. Oświata jest narzędziem reformy urządzeń społecznych i wielkości narodu. Swobodna twórczość kulturalna znajduje oparcie w powszechnej oświacie, w ten sposób naród pomnaża swą siłę duchową, a jednostka rozwija wszechstronnie swą osobowość.

23. Wnioski z historii cywilizacji i dziejów ojczystych oraz system filozoficzny uniwersalizmu określają w oparciu o potrzeby dyktowane przez współczesność, polską rację stanu.

24. Zasadniczą i niezmienną polską racją stanu jest wielkość jako najlepsza gwarancja niepodległości. Kraj położony w węzłowym punkcie Europy między Wschodem i Zachodem nie może zrezygnować ze swych interesów i stanu posiadania na wschodzie i na zachodzie. Polska jako kraj środkowo-europejski i słowiański dążyć musi do powstania państwowej wspólnoty środkowoeuropejskiej w imię wspólnych zadań cywilizacyjnych i politycznych.

25. Polska pragnie w przyszłości wszystkie swe cele osiągać drogą pokojową. Wojna jest kataklizmem moralnym i materialnym. Polska nie cofnie się nigdy przed obroną swych interesów i swego honoru.

26. Stworzony program musi być realizowany. Polska cierpi na przerost programotwórstwa. Wynika to z rozdwojenia sfery myśli i czynu w psychice Polaków.

27. Dla realizacji tego programu niezbędne jest powstanie nowego typu Polaka. Wyniki działania zależą od wartości człowieka. Dla zadań budowy Nowej Polski trzeba wychować zdolne do tego pokolenie.

28. Rozbicie Narodu po liniach nie istniejących zagadnień dziedziczonych po przeszłości musi być usunięte. Fałszywe linie politycznego podziału, jak fałszywy podział społeczny, uniemożliwiają pracę twórczą Narodu. Okres ostatni, okres kataklizmu i zarazem próby ostatecznej, wytwarza pojęcie dogmatów polskiej racji stanu, które jako konstytucja celów winny stać się wspólną własnością całego Narodu.

29. Wielkość Polski stworzy czyn całego Narodu. Przyszłość Narodu jest zagadnieniem nie tylko jego energii społecznej, ale i jego pracy – wytrwałej i twórczej.

Za: Zofia Kobylańska „Konfederacja Narodu w Warszawie”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1999. Strony 38 – 41.

Oprac. NazRev