Leszek Królikowski: Sir Oswald Mosley

„Są większe rzeczy niż gnuśny spokój, są większe rzeczy niż bezpieczeństwo, są straszniejsze rzeczy niż śmierć.”

Wskutek I wojny światowej załamały się dziewiętnastowieczne mity o koniecz­ności nieustannego postępu społecznego, ekonomicznego i politycznego. W naj­większej wojnie, jaką podówczas znała Europa, zginęło wielu jej synów, gos­podarki wielu krajów dotknął głęboki kryzys, zniknęło z mapy Cesarstwo Austro-Węgierskie, za to na dalekim wscho­dzie Europy powstał nieznany dotąd twór bolszewicki Związek Radziecki. Z tego powszechnego chaosu dopiero zaczynał się wyłaniać Nowy Ład, który niedługo później miał zapanować w kilku europejskich krajach, a któremu kres miała położyć kolejna wojna światowa.

W takiej atmosferze zaczynał swą ka­rierę polityczną członek uboższej rodziny arystokratycznej, absolwent Królewskiej Akademii Wojskowej, sir Oswald Mosley. Urodzony 16 listopada 1896 roku, już w wieku 22 lat z ramienia Partii Konser­watywnej został najmłodszym członkiem Izby Gmin. Szybko został uznany za najzdolniejszego brytyjskiego polityka młodego pokolenia.

W 1920 roku Mosley poślubił córkę byłego wicekróla Indii; lady Cynthię Cu­rzon. Na ślubie obecni byli m.in. król Anglii Jerzy i król Belgii Albert — obaj z małżonkami. W tymże roku Mosley wystąpił z Partii Konserwatywnej, znie­chęcony postawą starszych konserwatys­tów wobec młodszych członków tej partii, chcących zbudować „kraj odpowiedni dla bohaterów”.

W 1925 roku Mosley opublikował swą pierwszą pracę pt. „Rewolucja z powodu” („Revolution By Reason”), zawierającą propozycje gospodarczej odnowy Bryta­nii. Mimo, iż jej orientacja była socjali­styczna, przychylnie traktowała reformę monetarną proponowaną przez C. H. Douglasa— twórcę Ruchu Kredytu Spo­łecznego.

Mosley, awansowany na rządowe sta­nowisko, poświęcił główną swą uwagę upośledzeniu ekonomicznemu szerokich mas brytyjskiego społeczeństwa oraz nę­dznej sytuacji materialnej kombatantów. W 1930 zdecydował się przedstawić ów­czesnemu premierowi Partii Pracy, której od roku był członkiem, MacDonaldowi ultimatum, znane jako Memorandum Mosleya. Zawierało ono pięcioletni pro­gram odbudowy brytyjskiej gospodarki i ochrony warstw najuboższych (m.in. postulaty zwiększenia zasiłku dla bez­robotnych, obniżenia wieku emerytalne­go, protekcjonizmu gospodarczego). War­to przy okazji zaznaczyć, że było wówczas w Wielkiej Brytanii 2,5 min bezrobot­nych. Memorandum zostało jednak od­rzucone przez Zjazd Partii Pracy, co spowodowało wystąpienie Mosleya z tej partii. Już wówczas mówiło się, że gdyby Mosley zastosował się do reguł gry panu­jących w establishmencie, zostałby wcześ­niej czy później premierem z ramienia którejś z partii. Mosleyowi droższe było jednak dobro Brytanii i Narodów Brytyj­skich.

Razem z dysydentami z Partii Pracy i Partii Konserwatywnej, utworzył Mo­sley w 1931 roku Nową Partię (New Party). Wtedy też założono gazetę „Czyn” („Action”). Jednakże po niepowodzeniu wyborczym, jeszcze w tym samym roku partia i pismo upadły. Ale większość młodych członków nadal pozostawała przy sir Oswaldzie.

W styczniu 1932 r. Mosley odbył prze­łomową wizytę we Włoszech, gdzie spot­kał się z samym il Duce. Faszystowskie Włochy były wówczas wzorem dla ru­chów narodowych w całej Europie. To faszyzm zniszczył komunizm i mafię. To dzięki półautarkicznej gospodarce faszy­stowskiej, Włochy uniknęły skutków „Wielkiej Depresji”. Główny współpraco­wnik Mosleya, Harold Nicolson, stwier­dził po wizycie: „Korporacyjne Państwo Mussoliniego jest odpowiedzią na tenden­cje bolszewickie. Faszyzm jest nową kul­turą i nową cywilizacją”.

W dniu 1 października 1932 roku zało­żona została przez Mosleya, oparta na wzorach włoskich, Brytyjska Unia Faszy­stów (British Union of Fascists). W prze­mówieniu inauguracyjnym, przywódca partii powiedział: „Istniejący porządek musi upaść. Obecny system polityczny jest zepsuty i represyjny. Dla ocalenia przed upadkiem ludzi, idei i instytucji konieczne są zmiany rewolucyjne. Zbudujemy nowy ruch Odrodzenia. Prosimy wszystkich, któ­rzy przyłączają się do naszego marszu, aby byli gotowi poświęcić wszystko, ale uczynić to nie dla niskich i niegodnych celów”. Do najbliższego grona współpracowników Mosleya w BUF należeli m.in. Harold Nicolson, William Joyce i A. K. Chesterton, późniejszy założyciel i przywódca Frontu Narodowego (National Front), który jednak wystąpił z partii w 1938 r.

BUF wchłonęła wszystkie brytyjskie grupy nacjonalistyczne, z wyjątkiem Imperialnej Ligi Faszystowskiej (Imperial Fascist League) Arnolda Leese.

Podstawą programu BUF była kolejna książka Mosleya „Większa Brytania” („Greater Britain”). Postulowała ona zmniejszenie różnic ekonomicznych i społecznych, poprzez zastąpienie demo­kracji państwem korporacyjnym na wzór włoski. Nie była to jedyna inspiracja włoska. Główną siedzibę BUF w Chelsea nazwano Czarnym Domem. Tam też były biura nowej gazety — „Tygodnika Faszystowskiego” („Fascist Week”), później przemianowanego na „Czarną Koszulę” („The Blackshirt”). Mundury, symbol i pozdrowienie także przejęto od Mu­ssoliniego. Te podobieństwa były przy­czyną niejednokrotnych interwencji rzą­du brytyjskiego u włoskiego ambasadora w Londynie Grandiego.

W dwa lata po utworzeniu Unia Bry­tyjska liczyła już 70.000 członków. Była popierana przez wszystkie grupy brytyj­skiego społeczeństwa: od patriotycznych robotników po arystokratów. Główne poparcie nadchodziło jednak od drob­nych biznesmenów, którzy byli najbar­dziej zagrożeni przez wielkie kapitali­styczne monopole, będące głównym ce­lem ataku Mosleya.

Jednym z najważniejszych momentów w historii BUF był mityng w Olympia Hall w czerwcu 1934 r., na którym zgro­madziło się 13.000 zwolenników brytyj­skiego faszyzmu. Zostali oni zaatakowani przez komunistyczne bojówki. Dzień póź­niej okazało, się, że 50% aresztowanych lewaków to Żydzi. Żydzi stanowili jednak tylko 0,6% brytyjskiej populacji. To wy­darzenie skłoniło Mosleya, który dotąd nie był antyżydowski, do poważnego przemyślenia kwestii roli Żydostwa w brytyjskiej polityce. Zwrócił się on o wyjaśnienie tej pozornej anomalii do A. K. Chestertona. Ten przedstawił mu raport, opisujący rolę odgrywaną przez Żydów w ruchach wywrotowych, ban­kach, przemyśle i kulturze. Że była wiel­ka, nie trzeba chyba pisać. Po zapoznaniu się z raportem, Mosley stwierdził: „Nie dziwi, że Żyd tak bardzo nienawidzi faszyz­mu — on nienawidzi faszyzmu tak, jak włamywacz nienawidzi policjanta”. Nie­długo później Mosley mówił: „Siła, która dominuje nad Brytanią, to siła między­narodowego Żydostwa. To oni zakumulo­wali wielkie depozyty w bankach Londynu, to oni nie rozwijają brytyjskiego przemysłu eksploatując przemysł zagraniczny, to oni nie pożyczają pieniędzy, by wspomóc prze­mysł brytyjski”.

W 1936 r. do masowej dystrybucji włączono ponownie „Czyn” Rozpoczęto również wydawanie teoretycznego „Kwar­talnika Faszystowskiego” („Fascist Quarterly”). Od założenia BUF do wybuchu II wojny światowej Mosley napisał 4 ksią­żki, ponad 200 większych artykułów, wy­głaszał po 300 przemówień rocznie. A że mówcą był znakomitym (opierał się i w tym względzie na wzorach kontynen­talnych), łatwo wzbudzał entuzjazm słu­chaczy.

Z powodu nieustannych napaści ze strony mass-mediów, w 1935 r. liczba członków BUF spadła do 20.000. Dlatego też Mosley, chcąc uniknąć losu Nowej Partii, zrezygnował wtedy z udziału w wy­borach do Parlamentu, rzucając hasło: Faszyzm następnym razem. Nie mógł wie­dzieć, że następne wybory odbędą się dopiero w 1945.

Po śmierci pierwszej żony w 1933 r., Mosley ożenił się trzy lata później z Dia­ną Mitford (zm. w sierpniu 2003). Na ślubie nie były już obecne koronowane głowy, za to był Wódz III Rzeszy Adolf Hitler. Zresztą wesele od­było się w domu Josepha Goebbelsa.

W 1938 roku ukazała się najważniejsza książka Mosleya z okresu przedwojen­nego. Było to „Jutro żyjemy” („Tomorrow We Live”), wyjaśniające działanie przy­szłego rządu faszystowskiego. Spora część książki była poświęcona zagadnieniu ży­dowskiemu. Mosley pisał m.in.: „Faszyzm jest największym wysiłkiem narodu, by prze­trwać w formie godnej jego wielkości. Więk­szość ludzi to więźniowie okoliczności i dla­tego są zneutralizowani w polityce. Tylko najwięksi ludzie i ruchy mogą się wyłamać i zbudować Nowy Naród”. „Żydzi, którzy postawili interes Żydostwa przed interesem Brytanii, muszą ją opuścić. Przede wszystkim brzegi te muszą opuścić ci, którzy zaangażowali się w praktyki sprzeczne z brytyjskim charakterem i tra­dycją”.

Żydzi — zdaniem Mosleya — winni opuścić Brytanię i założyć własne państ­wo. Nie może się to jednak stać w Pales­tynie, która jest już zamieszkana przez Arabów.

Ostatnią manifestacją poparcia dla BUF były wybory do rady miejskiej Lon­dynu w 1937 r. „Teraz macie okazję wybrać między nami, a partiami Żydostwa” — mówił Mosley. Komunistom głoszą­cym hasło: Głosuj na Partię Pracy i chroń Madryt, przeciwstawił swoje: Głosuj na Unię Brytyjską i chroń Londyn. W wybo­rach tych głosowało na BUF 20% wybor­ców, co było dosyć dużą liczbą zważyw­szy fakt, że prawo głosu przysługiwało wyłącznie płacącym podatek głowom ro­dzin.

Gdy oznaki zbliżającej się wojny były już widoczne, Mosley podjął się kampanii przeciwko żydowskim próbom wciągnię­cia do niej Wielkiej Brytanii. Jeszcze w „Jutro żyjemy” pisał: „Nasz spór z żydo­wskimi interesami polega na tym, że oni stanowią odrębny stan w naszym narodzie i stawiają interes własny i swych ziomków ponad interesem Państwa Brytyjskiego. Wybitnym przykładem są tutaj próby żydo­wskich interesów chcących sprowokować kolejną wojnę między Brytanią, a Niem­cami, tym razem już nie w interesie brytyjs­kim, ale tylko i wyłącznie w interesie żydowskim”. W dramatycznym wystąpie­niu 16 lipca 1939 r. Mosley mówił: „Zmar­łym bohaterom Anglii, w świętym zjed­noczeniu, mówimy: Jak wy, oddamy się Anglii – przez wieki, jakie nas dzielą przez chwałę Brytanii, jaka nas łączy spoglądamy w Wasze oczy i oddajemy Wam ten święty okrzyk: Dzisiaj, jutro i na zawsze – ANGLIA ŻYJE!”. Mosley prze­powiedział tragedię milionów kolejnej wojny, zniszczenie Europy, rozszerzenie się radzieckiego komunizmu i amerykań­skiego kapitalizmu, dezintegrację Brytyj­skiego Imperium.

Tak się składa, że pierwszymi Brytyj­czykami, którzy złożyli daninę życia w II wojnie światowej, byli członkowie BUF: lotnicy Kenneth Day i George Broding, zestrzeleni przez niemieckie messerschmitty już 4 września 1939 r. Na paradoks zakrawa fakt, że gdyby przeżyli, zostaliby natychmiast aresztowani, podobnie jak setki innych żołnierzy — członków BUF.

Natychmiast po rozpoczęciu wojny Mosley nakazał wszystkim członkom BUF wypełnienie powinności nałożo­nych przez prawo. Jednocześnie jednak podjął kampanię na rzecz zakończenia wojny, w której miało zginąć 50 min Europejczyków, w wyniku której Bryta­nia miała utracić swe Imperium i swe bogactwo. W samym kwietniu 1940 r. odbyło się w Londynie 137 antywojen­nych demonstracji. Stało się to przyczyną aresztowania w maju 1940 r. Mosleya, jego żony i 80 najbliższych współpracow­ników. W sumie aresztowano 1.300 dzia­łaczy antywojennych, w tym 753 człon­ków BUF. Nigdy nie postawiono im zarzutów, nigdy też nie stanęli przed sądem. Niektórzy z nich spędzili w obo­zach koncentracyjnych ponad 4 lata. Działo się to na mocy niesławnego Za­rządzenia 18B, wydanego przez socjali­stycznego ministra spraw wewnętrznych Herberta Morrisona. W czerwcu 1940 r. zabroniono też ukazywania się „Czynu”. W ostatnim numerze czytamy: „Nasze sumienie jest czyste. Bądźcie opanowani i zdecydowani. Bądźcie wierni. Bądźcie prawdziwymi Brytyjczykami!”.

Dwa lata po wojnie Mosley napisał swą najdojrzalszą, moim zdaniem, książkę: „Alternatywę” („The Alternative”). Wy­ciągnął w niej wnioski z porażki europejs­kich sił narodowych w II wojnie świato­wej. Jednym z jej motywów przewodnich jest paneuropeizm: Mosley roztacza wizję zjednoczonej Europy, wolnej od amery­kańskiej dominacji i radzieckiego ekspan­sjonizmu. Kolejnym motywem jest konie­czność wychowania nowego typu czło­wieka. Tylko to może doprowadzić do odrodzenia cywilizacji europejskiej. Czło­wiek ten „ma charakter twórczego artysty; działa, bo musi. Stoi ponad pieniędzmi, one nic nie znaczą dla takich natur. Normalny człowiek walczy, gdy go do tego zmuszą okoliczności. Człowiek o Woli Osiągnięć jest poruszany przez ogień, który podniesie go z łoża usłanego różami, jak gdyby był tapczanem z cierniami. Okoliczności mate­rialne, środowisko luksusu i ubóstwa, nie liczą się w porównaniu z siłą ducha”. W wydanych w 1958 r. pamiętnikach („My Life”) Mosley napisał: „Świadomie pragnęliśmy narodzin człowieka, który był­by pół-żołnierzem i pół-politykiem; czę­ściowo nieustępliwym wojownikiem, a czę­ściowo natchnionym idealistą… To było naszym marzeniem…”.

„Alternatywa” stała się podstawą zało­żenia w 1948 r. Ruchu Związkowego (Union Movement). Nie osiągnął on suk­cesów politycznych, mimo iż w latach sześćdziesiątych wydawało się, że powra­ca entuzjazm lat przedwojennych. Nie udało się Mosleyowi zjednoczyć brytyj­skiego ruchu narodowego. Colin Jordan (założyciel Ruchu Narodowosocjalistycznego — National Socialist Movement), John Tyndall (przywódca Brytyjskiej Pa­rtii Narodowej — British National Party) czy A. K. Chesterton (założyciel Ligi Lo­jalistów Imperium — League of Empire Loyalists, a później Frontu Narodowego), wybrali inne drogi.

Pod koniec lat sześćdziesiątych, sir Oswald Mosley zrezygnował z działalno­ści politycznej i przeprowadził się do Paryża. Odbył jeszcze kilka podróży po świecie, między innymi zawarł znajomość z generałem Franco.

Zmarł w swym paryskim domu przy rue des Lacs 3 grudnia 1980 r. Jednakże mimo to jego wpływ pozostawał wielki — zarówno we Froncie Narodowym, jak i w prawicowej frakcji Partii Konserwa­tywnej. Istnieje organizacja Przyjaciół Oswalda Mosleya, która wydaje pismo i corocznie organizuje obiad ku czci tego wybitnego polityka. Dzisiaj jest uważany za mistrza przez wszystkie odłamy brytyj­skiej prawicy — od narodowych socjali­stów do narodowych konserwatystów. Do głoszonych przez niego idei najbardziej zbliżyła się swego czasu się Brytyjska Partia Narodowa.

Mimo, iż Mosley był bardzo dobrym politykiem, nie dane mu było sięgnąć po władzę, tak jak to się udało jego przyja­ciołom z Kontynentu. Ideologii przez niego głoszonej daleko było do oryginal­ności Żelaznej Gwardii — w tej dziedzinie naśladował on raczej tendencje włoskie. Jednak ze względu na strategiczne poło­żenie Wielkiej Brytanii i na międzynaro­dowe znaczenie, jakie to państwo niegdyś posiadało, ruch założony i kierowany przez Mosleya mógł spełnić szczególną historyczną rolę. Nie spełnił.

Dziś może nas razić etatyzm Mosleya i jego ciągoty socjalistyczne. Jednak było to zrozumiałe w czasie, kiedy monopoli­styczny kapitalizm żydowski domagał się dla siebie kontroli nad wszystkimi dzie­dzinami życia na całym świecie.

Leszek Królikowski

Tekst ukazał się w “Szczerbcu”, czasopiśmie Narodowego Odrodzenia Polski.
Przedruk całości lub części wyłącznie po uzyskaniu zgody redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Pismo do nabycia:
http://www.archipelag.org.pl/

Sir Oswald Mosley (1932)