Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w fotografiach ONRowca

Instytut Pamięci Narodowej wydał album ze zdjęciami Wiesława Szpakowicza. 150 dotąd nie publikowanych zdjęć ukazują powstanie Polskich Sił Zbrojnych po klęsce wrześniowej we Francji, ewakuacje Polaków do Wielkiej Brytanii po klęsce Francji, formowanie i szkolenie polskich oddziałów na wyspie. Fotografie ukazują codzienne życie polskich żołnierzy, grupki żołnierzy pozujących do niezobowiązujących zdjęć pamiątkowych. W uchwyconych kadrach nie ma nic niezwykłego, tajemniczego, czy wstrząsającego. Zdarzeń wartych odnotowania czy uniwersalnych dramatów. Tylko codzienność. Tylko twarze ludzi (czytelnik ma możliwość spojrzeć prosto w oczy mężczyzn i chłopców wyrwanych z ich codzienności). I właśnie ta zwyczajność jest porażająca, zaskakująca i niepokojąca. Jest zapisem codzienności która umknęła pewnie samum bohaterom.

Wiesław Szpakowicz był typowym przedstawicielem wymordowanej przez komunistów i nazistów elity narodu polskiego. Na studiach prawniczych działał w młodzieży Wszechpolskiej i Obozie Wielkiej Polski (ugrupowaniu narodowców powstałym po wprowadzeniu dyktatury Piłsudskiego). Po odbyciu służby wojskowej zawarł związek małżeński w parafii Wszystkich Świętych w Warszawie (proboszczem był ksiądz Marceli Godlewski niechętny żydom narodowiec który podczas II wś uratował życie kilkuset żydowskim dzieciom). Szpakowicz pracując jako adwokat działał w Obozie Narodowo Radykalnym. Walczył w wojnie obronnej 1939. Po klęsce przedarł się do Francji gdzie wstąpił w szeregi polskiej armii na zachodzie. Zginą w 1942 jako cichociemny. Pozostawił po sobie zdjęcia i opisy walk Polskich Sił Zbrojnych na zachodzie. Na emigracji napisał i opublikował książkę „Z zagadnień narodowego radykalizmu”. W ostatnim przed bohaterską śmiercią liście pisał do ukochanej żony podsumowując patologie polityczne II RP i emigracji „Czasy dla nas narodowców nie są łaskawe, karku zaś nie chce znikać przed nikim”.

Zdjęcia Szpakowicza poprzedza wstęp Anny Marcinkiewicz-Kaczmarczyk opisujący historie Polskich Sił Zbrojnych na zachodzie i biogram Szpakowicza autorstwa Krzysztofa Tochmana. Do albumu IPN dołączył DVD z kilkuset kolejnymi fotografiami Szpakowicza i dokumentami dotyczącymi jego osoby i polskiej armii we Francji i Wielkiej Brytanii.

Jan Bodakowski